Σκοτεινές κάλπες

Γράφει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος

ΕΧΕΙ ΖΗΣΕΙ Η ΓΕΝΙΑ ΜΑΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΠΑΡΩΔΙΕΣ,
ΕΚΛΟΓΕΣ ΟΠΕΡΕΤΕΣ, ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΚΛΑΒΟΠΑΖΑΡΑ.
ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΤΟ ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΚΕΡΔΙΣΕΙ
ΣΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΑ
ΕΥΣΗΜΑ, ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ Σ΄ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ
ΤΟΜΕΑ, ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ
Μετά τον πόλεμο και κυρίως όταν έγινε το δημοψήφισμα για το πολιτειακό, αλλά και στις εκλογές όπου το ΚΚΕ είχε προκρίνει (πράγμα που αργότερα στην αυτοκριτική του καταδίκασε) την αποχή (μια άλλη πολιτική ανοησία που προωθείται από μερικούς ακόμη και σήμερα), είδα με τα μάτια μου στην ελληνική επαρχιακή πόλη, όπου είχαμε καταφύγει οικογενειακώς κατά την Κατοχή, κομματάρχη να οδηγεί στην κάλπη δεμένους με σκοινί- σαν κοπάδι- ψηφοφόρους. Είμαι μάρτυρας, και το έχω παλιότερα αναλυτικά περιγράψει, του τρόπου που ο κομματάρχης με ένα και μόνο ψηφοδέλτιο που είχε υποκλέψει (παίζοντας τον κομματικό αντιπρόσωπο) σφραγισμένο από τον δικαστικό αντιπρόσωπο κατόρθωσε να ελέγξει την ψήφο ενός ολόκληρου χωριού.

Έχω γίνει μάρτυρας να συνοδεύεται γνωστός αριστερός στην κάλπη με λόχο οπλισμένων Τεατζήδων (ΤΕΑ = Τμήματα Εθνικής Αυτοάμυνας). Έχω δει λυσσασμένους φανατικούς να ψάχνουν να βρουν ποιος τόλμησε να ρίξει μη αποδεκτό ψηφοδέλτιο που ξεφύτρωσε στην καταμέτρηση, θεωρώντας πως «μαγαρίστηκε το χωριό από μίασμα»!!

Ως στρατιώτης στην Κόρινθο το 1961 οδηγήθηκα μαζί με άλλους με επικεφαλής δεκανέα σε ορεινό χωριό της Κορινθίας κατά τις εκλογές της Νοθείας και όταν καταλύσαμε στο δημοτικό σχολείο, ο εκεί λοχαγός των ΤΕΑ μας έδωσε άδεια να σκορπίσουμε στα χωράφια και ανέλαβε αυτός τη φύλαξη της κάλπης. Την ημέρα των εκλογών μάς παραδόθηκαν κλειστά τα ψηφοδέλτια και ψηφίσαμε όλοι ανεξαιρέτως πρώτοι πριν προσέλθουν οι ψηφοφόροι. Το βράδυ, όταν καταμετρήθηκαν οι ψήφοι, όλο ανεξαιρέτως το χωριό (μαζί άραγε και μεις) είχαμε σταυρώσει τον τότε υποψήφιο Κωνσταντίνο Μανιαδάκη, τον διαβόητο υπουργό του Μεταξά!!

Το 1963 στις εκλογές που πλειοψήφησε χωρίς αυτοδυναμία η Ένωση Κέντρου υπηρετούσα μαζί με άλλους καλλιτέχνες, μουσικούς, ηθοποιούς, στον Ραδιοφωνικό Σταθμό Ενόπλων Δυνάμεων, όπου σήμερα, στην Κατεχάκη, η ΕΤ1. Όταν προκηρύχτηκαν οι εκλογές, ένα μήνα πριν οδηγηθούμε στις κάλπες, ο Σταθμός ήταν σε αυξημένη ετοιμότητα. Ανεστάλησαν οι άδειες και οι έξοδοι. Βέβαια υπήρχε μια ανοχή για τους ηθοποιούς που παίζαν στο θέατρο και τους μουσικούς που ηχογραφούσαν. Και ήταν πολλοί: ο Φέρτης, ο Καρακατσάνης, ο Μόρτζος, ο Σπύρος Φωκάς, ο Χάρρυ Κλυνν, ο Γιώργος Μαρίνος, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο δημοτικός τραγουδιστής Κώστας Σκαφίδας. Ήταν υποχρεωμένοι να βρίσκονται τη νύχτα στον Σταθμό σε επιφυλακή. Ως εκ τούτου υπήρχε πρόβλημα ύπνου. Ο Σταθμός δεν είχε, βέβαια, κοιτώνες. Έτσι κοιμόμασταν όλοι αυτοί και άλλοι τόσοι, ανάμεσά τους ο Σπύρος Ευαγγελάτος, στρωματσάδα πάνω στις χλαίνες μας σ΄ ένα από τα στούντιο.

Το πιο αστείο ήταν ο πανικός τού επικεφαλής της ασφάλειας λοχαγού της Μουσικής, του σπουδαίου και σημαντικού συνθέτη και χαριτωμένου Επτανήσιου Διονύση Βισβάρδη. Ο άνθρωπος αυτός, χαμηλών τόνων και άκρας ευγένειας που μόνο μπαγκέτα είχε κρατήσει στα χέρια του, χρισμένος υπεύθυνος ασφαλείας του Σταθμού λόγω βαθμού, υποχρεώθηκε να χρεωθεί περίστροφο. Δεν έχω δει πιο πανικόβλητο άνθρωπο. Έβγαζε και έβαζε το όπλο στη ζώνη του, το περιεργαζόταν, το κρατούσε από την κάννη και το κουνούσε πέρα- δώθε, το άφηνε πάνω στο πιάνο (στο πιάνο κατέφευγε ο δύσμοιρος, λες κι έπαιρνε αμπάριζα και κουράγιο) και σαν να κρατούσε φίδι, το ξαναέβαζε στη θήκη στη ζώνη του.

Εκείνα τα βράδια της αϋπνίας (ποιος να βρει ύπνο στο πάτωμα με τους περισσότερους να ξαπλώνουν φορώντας τα άρβυλα και καπνίζοντας σ΄ έναν χώρο που ως αεροστεγές στούντιο καθιστούσε τη συνύπαρξη ανυπόφορη), περίπου δεκαπέντε μαντράχαλοι, χωρίς τότε, βέβαια, κινητά, αποκομμένοι από τον έξω κόσμο (νέοι, ωραίοι, μοιραίοι, εραστές, αρραβωνιασμένοι και επίδοξοι σταρ), μακριά από τα καλλιτεχνικά στέκια, τα καμαρίνια, τις μπουάτ κ.λπ. ξεσπούσαν σε νευρικά γέλια, οργίαζαν τα ανέκδοτα και η σαχλαμάρα της ανδροπαρέας.

Οι υπάλληλοι του Σταθμού κρατούσαν μια στάση αναμονής. Εργαζόμενοι σ΄ έναν σεσημασμένο Σταθμό προπαγάνδας (οι στρατιώτες απασχολούμαστε στις μουσικές εκπομπές και στις θεατρικές παραστάσεις, όπως και στις λογοτεχνικές εκπομπές) περίμεναν με αγωνία (που έκρυβαν) τα αποτελέσματα, αφού ευρέως πλέον προεξοφλείτο η νίκη της Ένωσης Κέντρου. Ανάμεσα στους υπαλλήλους ήταν ο γνωστός λαϊκός στιχουργός Νίκος Μουρκάκος (διευθυντής προγράμματος) και μεγάλος ποδοσφαιρικός παράγοντας του ακμαίου τότε Εθνικού Πειραιώς.

Οι πιο δυστυχείς, αφού δεν μπορούσαν να εκδηλώσουν τις πολιτικές τους προτιμήσεις, ήταν τρεις καλλιτέχνες- υπάλληλοι. Εν πρώτοις ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης Κώστας Γιαννίδης (ως συνθέτης σοβαρής μουσικής με το πραγματικό του όνομα Γιάννης Κωνσταντινίδης), σεμνός, αθόρυβος, ένας άκρως μελαγχολικός άνθρωπος, κλειστός με εξαίσιο και ιδιότυπο «λεπτό» χιούμορ. Εργάστηκα μαζί του στο ίδιο γραφείο και γνωρίζω πόσο τον κατάθλιβε ένα περιβάλλον αγροίκο και απάνθρωπο, όπου έπρεπε πολλά να καταπίνει και συνάμα να υπηρετεί τη σοβαρή μουσική αφού ήταν τμηματάρχης του μουσικού τομέα. Ο άλλος καλλιτέχνης ήταν ο Μίμης Κατριβάνος, ένας θυμόσοφος και κουρασμένος αλλά πολύ ταλαντούχος συνθέτης μεγάλων επιτυχιών, μουσικών κωμωδιών, οπερέτας. Τον έχει σημαδέψει (και τον συντηρούσε οικονομικά) το έξοχο τραγούδι του «Δυο πράσινα μάτια», ένα από τα διεθνή μας σουξέ διασκευασμένο από διάσημες ξένες ορχήστρες. Ο Κατριβάνος εβίωνε τα πάντα λάθρα και συνήθως σχολίαζε μουρμουριστά χαμογελώντας με νόημα.

Ο τρίτος καλλιτέχνης- μόνιμος υπάλληλος ήταν ο ηθοποιός και θιασάρχης Ηλίας Χριστογιαννόπουλος, θεατρίνος της παλιάς σχολής, πολύπειρος, με πείρα περιοδειών στην επαρχία και με δάφνες τότε πρόσφατες γιατί είχε κάνει σουξέ με αστυνομικά έργα όπου έπαιζε στο θέατρο και στο ραδιόφωνο με τρόπο χαρακτηριστικό και διεθνώς κωδικό τον δαιμόνιο επιθεωρητή που λύνει γρίφους και παγιδεύει διεστραμμένους δολοφόνους. Πρώτος ο Χριστογιαννόπουλος είχε ανακαλύψει και αξιοποιήσει το τάλαντο του νεαρού τότε Νίκου Φώσκολου.

Έχω δει λυσσασμένους φανατικούς να ψάχνουν να βρουν ποιος τόλμησε να ρίξει μη αποδεκτό ψηφοδέλτιο που ξεφύτρωσε στην καταμέτρηση, θεωρώντας πως «μαγαρίστηκε το χωριό από μίασμα»!