Τα σκοτεινά σημεία της επιλεκτικής χρεοκοπίας...

Στο τραπέζι των διεθνών συζητήσεων για το μέλλον του ελληνικού χρέους έχει βρεθεί το τελευταίο διάστημα ο όρος επιλεκτική χρεοκοπία (selective default). Πρόκειται για έναν τεχνικό όρο με διάφορα σκοτεινά σημεία, ο οποίος δημιουργεί μία... σειρά ερωτημάτων και επιδέχεται διαφορετικές ερμηνείες κατά περίπτωση. Τραπεζικά στελέχη και χρηματοοικονομικοί παράγοντες επιχειρούν να ξεκαθαρίσουν το τοπίο.

1 Πώς ορίζεται
η επιλεκτική χρεοκοπία;
Ο τεχνικός όρος της επιλεκτικής χρεοκοπίας σημαίνει ότι μια χώρα δεν εξυπηρετεί συγκεκριμένες υποχρεώσεις προς τους δανειστές της, συνεχίζει όμως να αποπληρώνει κανονικά το υπόλοιπο χρέος της. Δηλαδή, στην περίπτωση της Ελλάδας, επιλεκτική χρεοκοπία προκύπτει αν η Ελλάδα επιλέξει να μην εξυπηρετήσει τα ομόλογα που λήγουν π.χ. το 2013, αλλά η χώρα συνεχίζει να πληρώνει κανονικά τις υπόλοιπες εκδόσεις της. Η επιλεκτική χρεοκοπία (ή selective default κατά τη διεθνή ορολογία) είναι μία από τις βαθμίδες πιστοληπτικής διαβάθμισης των οίκων αξιολόγησης, υψηλότερη από αυτή της χρεοκοπίας (default).
2 Ποιος αποφασίζει
αν έχουμε περιέλθει
σε επιλεκτική χρεοκοπία;
Τη βαθμολόγηση μιας χώρας σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας πραγματοποιούν οι οίκοι αξιολόγησης, αφού λάβουν υπόψη την αδυναμία της ή την απροθυμία της να αποπληρώσει συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Εντούτοις, αν η εξέλιξη αυτή θα αποτελέσει πιστωτικό γεγονός (credit event) το αποφασίζει η Διεθνής Ενωση Ανταλλάξιμων Οικονομικών Προϊόντων και Παραγώγων (International Swaps and Derivatives Association, ISDA). Μόνο ύστερα από δική της απόφαση γίνεται αποδεκτό ότι έχει προκύψει κάποιο πιστωτικό γεγονός, προκαλώντας την ενεργοποίηση και πληρωμή των συμβολαίων ασφάλισης κινδύνου (των γνωστών CDS). Δηλαδή, μπορεί οι οίκοι αξιολόγησης να υποβαθμίσουν την Ελλάδα σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας, αν όμως η ISDA αποφασίσει ότι δεν αποτελεί πιστωτικό γεγονός δεν ενεργοποιούνται τα CDS. Αξίζει να σημειωθεί ότι το διοικητικό συμβούλιο της ISDA απαρτίζουν εκπρόσωποι των μεγαλύτερων τραπεζών του πλανήτη.

3Πόσο διαρκεί
η επιλεκτική χρεοκοπία;
Το καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας συνήθως είναι βραχυπρόθεσμο, μέχρι δηλαδή ο εκδότης των ομολόγων να τακτοποιήσει τις υποχρεώσεις του έναντι των πιστωτών, συνήθως με επιμήκυνση ή «κούρεμα» του χρέους. Σε αυτή την περίπτωση, η επιλεκτική χρεοκοπία διαρκεί από κάποιες ώρες μέχρι λίγες ημέρες και στη συνέχεια οι επενδυτικοί οίκοι αναβαθμίζουν τον εκδότη των ομολόγων στην προηγούμενη βαθμολόγηση ή και σε καλύτερη. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της Ουρουγουάης, η επιλεκτική χρεοκοπία διήρκεσε μόλις 17 ημέρες . Αν όμως δεν βρεθεί λύση και η Ελλάδα αθετήσει τις υποχρεώσεις της για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε η χώρα θα βρεθεί για ολόκληρη τη διετία σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας.

4Επηρεάζονται
οι καταθέσεις μου;
Οχι, η επιλεκτική χρεοκοπία δεν έχει αντίκτυπο στις καταθέσεις των ιδιωτών. Σε αντίθεση με την πλήρη χρεοκοπία, το Δημόσιο συνεχίζει να καλύπτει τις υποχρεώσεις τους και οι τράπεζες διατηρούν τα περιουσιακά τους στοιχεία. Κατά συνέπεια, οι καταθέτες δεν κινδυνεύουν.

5Πώς επηρεάζονται
οι τράπεζες;
Το άμεσο αποτέλεσμα μιας επιλεκτικής χρεοκοπίας για τις τράπεζες αφορά τη ρευστότητα που λαμβάνουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτή τη στιγμή, με βάση το τρέχον καθεστώς η ΕΚΤ δεν μπορεί να δεχθεί ως εγγύηση ομόλογα μιας χώρας που έχει βαθμολογηθεί σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας. Αυτό σημαίνει ότι αν συμβεί κάτι τέτοιο, καταπίπτει μέρος των εγγυήσεων που έχουν δώσει οι τράπεζες στην ΕΚΤ με τη μορφή ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου. Στην περίπτωση αυτή, η ΕΚΤ αναμένεται να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό Παροχής Εκτακτης Ρευστότητας (Emergency Liquidity Assistance - ELA) για τη στήριξη των ισολογισμών τους, προκειμένου να μη προκληθεί συστημικό πρόβλημα. Παράλληλα, ο επικεφαλής της ΕΚΤ Ζαν-Κλον Τρισέ έχει ξεκαθαρίσει ότι η Τράπεζα θα συνεχίσει να παρέχει ρευστότητα στις χώρες του ευρώ, ακόμη και αν υποβαθμιστούν περαιτέρω.

6Τι θα συμβεί
στους κατόχους
των ελληνικών ομολόγων;
Με την επιλεκτική χρεοκοπία, θα επηρεαστούν οι κάτοχοι των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου . Σε αυτή την περίπτωση, είτε θα πάρουν μικρότερο ποσοστό της ονομαστικής αξίας τους (σε περίπτωση «κουρέματος») είτε θα επιμηκυνθεί η διάρκειά τους είτε και τα δύο. Ανάλογα με την τελική ρύθμιση επηρεάζονται οι κάτοχοι είτε του συνόλου των ομολόγων είτε κάποιων συγκεκριμένων κατηγοριών.
TANEA