Ορίστε γιατί το κούρεμα επιδεινώνει την ήδη πολύ άσχημη κατάσταση και οδηγεί στην καταστροφή

Στις 27του Οκτώβρη αποφασίστηκε η σύνταξη ενός προγράμματος κουρέματος κατά 50% της ονομαστικής αξίας κάποιων ομολόγων του ελληνικού χρέους. Θέλω να ξεκαθαριστεί αυτό γιατι δημιουργείται σύγχηση με τον όρο "κούρεμα". Υπάρχει η εντύπωση ότι μειώνεται το εληνικό χρέος κατά 50%. Δεν είναι όμως έτσι.

Αυτό που μειώνεται είναι η ονομαστική αξία κάποιων ομολόγων του ελληνικού κράτους και όχι όλων. Η ονομαστική αξία ανφέρεται στο ποσό που λαμβάνει ο ομολογιούχος με την ωρίμανση του ομολόγου που κατέχει. Στο ενδιάμεσο βεβαίως, αν δεν πρόκειται για ομόλογο μηδενικού κουπονιού, λαμβάνει και τόκους. Το εξεταζόμενο κούρεμα θα συνοδεύεται με μεγαλύτερα επιτόκια και θα είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε η καθαρη αξία των επηρρεαζόμενων ομολόγων να είναι τελικά μεγαλύτερη.

Θα μου πείτε τώρα: ποιο είναι τότε όμως το όφελος για το ελληνικό κράτος; Το όφελος βρίσκεται στο ότι θα μετατοπιστεί το δανειακό βάρος στο μέλλον. Το πρόβλημα είναι ότι θα καταστεί μεγαλύτερο. Επομένως η διαδικασία αυτή θα είναι επωφελής μόνο στην περίπτωση που στο ενδιάμεσο η χώρα θα μπορέσει να κάνει επενδύσεις και να αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό που θα μπορεί να σηκώσει το μεγαλύτερο μελλοντικά βάρος. Μπορεί να το κάνει;

Δυστυχώς η απάντηση σε αυτό είναι μάλλον αρνητική. Με την ακολουθούμενη εισπρακτική πολιτική και τους ανέφικτους στόχους που επιβάλλονται από την Τρόικα και οδηγούν συνέχεια σε επιπρόσθετα μέτρα, τα αναπτυξιακά περιθώρια έχουν στενέψει επικίνδυνα. Σε όλο αυτό συμβάλλει και το ιδιαίτερα αρνητικό κλίμα που δημιουργείται εξαιτίας της διαρκούς συζήτησης του προβλήματος στα δελτία ειδήσεων. Οπωσδήποτε η ενημέρωση είναι απαραίτητη, κανείς δεν διαφωνεί σε αυτό. Όμως η προαναγγελία νέων μέτρων 1-2 μήνες πριν την υλοποίησή τους και η παρουσίαση της μαύρης πλευράς των πραγμάτων δυσχεραίνουν την όποια επενδυτική διάθεση που έχει απομείνει.

Το πρόγραμμα PSI (κούρεμα) έχει μια ακόμη πολύ επικίνδυνη όψη: αυτή της φυγής των επενδυτών από την περιφέρεια. Το γ' τρίμηνο του 2011 οι τράπεζες της κεντρικής Ευρώπης μείωσαν την έκθεση τους στο χρέος την περιφέρειας (PIIGS) κατά 42δις € (0,3δις Ιρλασνδία, 1,5δις Πορτογαλία, 6,8δις Ισπανία, 7,2δις Ελλάδα και 26,2δις Ιταλία). Πλέον τα ιταλικά ομόλογα τα αγοράζει η ΕΚΤ και οι ιταλικές τράπεζες που δεν μπορούν να ξεφορτωθούν αυτά που ήδη έχουν από την μία και πρέπει να αυξήσουν και τον λόγο κεφαλαίου στο 9%.

Συμβαίνει λοιπόν το εξής απλό. Οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι δανείζουν χρήματα στην περιφέρεια για να μπορούν να συνεχίσουν να εξυπηρετούν το χρέος τους και οι τράπεζες της κεντρικής Ευρώπης ξεφορτώνονται το χρέος της περιφέρειας οδηγώντας σε αποτυχία τον δανεισμό και σε ακόμη πιο σκληρή λιτότητα. Συγχρόνως οι τράπεζες που είναι και οι δημιουργοί αυτής της φούσκας χρέους μέσω του δανεισμού μοχλευμένου χρήματος κλείνουν τις πιστωτικές κάνουλες συνθλίβωντας οποιαδήποτε επενδυτική πρωτοβουλία. Ουσιαστικά ανατροφοδοτούν την κρίση.

Οι πρωταθλητές στην μείωση της έκθεσης στα PIIGS είναι οι τράπεζες της Γαλλίας και τηνς Μπενελούξ με 21δις € και 9δις € αντίστοιχα. Πιο συγκεκριμένα η ΒΝP ηγείται με 12δις €, η KBC με 4,4δις €, η SG με 4,1δις €, η BARC με 3,5δις € και η ING με 3,5δις €.

Αυτή η διαδικασία έχει εκτοξεύσει τα spreads στα ύψη. Ακόμη και η Γαλλία που ήταν στο απυρόβληατο κινδυνεύει με απώλεια των 3Α.

Η Γερμανία έχοντας τις μνήμες του καλπάζοντως πληθωρισμού δεν είναι διατεθειμένη να επιτρέψει στην ΕΚΤ να παρέμβει δυναμικά τυπώνοντας χρήμα και πληθωρίζοντας το χρέος. Κίνηση που ελάφρυνε τις χώρες της ζώνης μεν αλλά θα αύξανε τον πληθωρισμό δε. Στην παρούσα συγκυρία όμως είναι επιτακτικό να τροποποιηθεί η εντολή της ΕΚΤ.

Προφανώς το τύπωμα δεν συνιστά μόνιμη λύση. Όμως η δυναμική των πραγμάτων είναι τέτοια που είναι εκ των κουκ άνευ να κερδηθεί κάποιος χρόνος ώστε να προωθηθούν οι απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι τις αγορές δεν μπορείς να τις κερδίσεις όταν δεν διαθέτεις επαρκή ισχύ. Οι δηλώσεις και οι απειλές δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα. Η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει πλεύση!