Το «όλον ΠΑΣΟΚ» χωρίς ενθουσιασμό

Του Κωνσταντινου Ζουλα

«Δεν υπάρχουν σοσιαλιστές που να στηρίζουν αυτές τις δεξιές επιλογές. Δεν υπάρχουν σοσιαλιστές που να εγκρίνουν αυτήν τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα. Δεν υπάρχουν σοσιαλιστές που να δέχονται να υπηρετούν αυτήν την καταστροφική κυβέρνηση. Δεν υπάρχουν σοσιαλιστές μπλα... μπλα... μπλα...». Ναι, σωστά καταλάβατε. Είναι στο βήμα ο Γιώργος Παναγιωτακόπουλος, που αναμενόταν χθες ως το χάι λάιτ του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ. Από κάτω, όμως, δεν υπάρχουν σύνεδροι. Ή, για να είμαι ακριβέστερος, σε όλο το αχανές στάδιο μπορούσε να μετρήσει κανείς καμιά 200αριά βαριεστημένους ανθρώπους που μου θύμισαν μια φράση της γιαγιάς μου: «Αραία αραία, να φαινόμαστε καμιά σαρανταρέα». Κάπως έτσι, άλλωστε, ήταν όλο το συνέδριο. Το κλίμα πριν ακόμη μπεις στο στάδιο θύμιζε ποδοσφαιρικό αγώνα άνευ σημασίας. Αυτό εξέπεμπαν οι οπαδοί. Εμοιαζαν με εθισμένους ποδοσφαιρόφιλους που πηγαίνουν στο γήπεδο να παρακολουθήσουν ένα ματς ακόμη κι όταν δεν αγωνίζεται η ομάδα τους. Ολοι τους, βέβαια, φορούσαν τα πράσινα διακριτικά τους, τις κρεμασμένες στους λαιμούς κάρτες τους. Αλλά το ύφος τους εξέπεμπε μιαν αδιόρατη θλίψη. Σαν να έχει υποβιβαστεί η ομάδα τους τον προηγούμενο Ιούνιο και να ξέρουν κατά βάθος ότι είναι αδύνατο να ξανανέβει κατηγορία. Αυτός ήταν και ο λόγος ίσως που οι περισσότεροι δεν έμπαιναν καν στο κυρίως στάδιο. Περίπου 4.000 άνθρωποι –ναι, τόσοι ανακοινώθηκε ότι ήταν– βρίσκονταν στους διαδρόμους γύρω από την κεντρική αίθουσα και απλώς σκότωναν την ώρα τους. Αλλοι πίνοντας καφέ, άλλοι τρώγοντας σάντουιτς, άλλοι σουβλάκι από το «Τhe great χειροποίητο», όπως έγραφε η σχετική ταμπέλα και όλοι –μα όλοι– καπνίζοντας (έλειπε, άλλωστε, και ο ΓΑΠ, που κάπως συγκρατούσε την ανίατη αυτή ασθένεια των Ελλήνων). Θα αντιτάξει κανείς: «Μα, έτσι ήταν πάντα όλα τα συνέδρια. Χασομέρι και κουβέντα να γίνεται». Οχι, δεν ήταν έτσι. Εχοντας παρακολουθήσει ουκ ολίγες κομματικές λαοσυνάξεις –και όχι μόνον του ΠΑΣΟΚ–,ήταν η πρώτη φορά χθες που αισθάνθηκα ότι παρατηρώ γύρω μου μια Ελλάδα που έχει κλείσει οριστικά τον κύκλο της. Ναι, τα πράσινα χαλιά ήταν εκεί. Το ίδιο και οι εντυπωσιακές αφίσες. Οι κάμερες. Τα μεγάφωνα από τα οποία ακούγονταν, όπως πάντα, βραχνιασμένοι σύνεδροι που ουρλιάζουν –παρεμπιπτόντως, ποτέ μου δεν κατάλαβα γιατί ειδικώς οι πασόκοι φωνάζουν τόσο πολύ ακόμη κι όταν μιλούν σε μικρόφωνα. Αλλά το κλίμα, η περιρρέουα ατμόσφαιρα, δηλαδή, ήταν πρωτόγνωρα καταθλιπτικό. Δεν ξέρω αν γι’ αυτό έφταιξε ότι ο Ευ. Βενιζέλος «απέφυγε να γίνει μια ουσιαστική συζήτηση για το τι είναι αυτό, επιτέλους, που θέλουμε από το εναπομείναν κόμμα», όπως μου είπε ένας εκ των πλέον φιλόδοξων βουλευτών του. Ούτε έλειπε από το συνέδριο το «όλον ΠΑΣΟΚ». Εκεί ήταν και ο Γ. Ανωμερίτης με την τραγιάσκα του, εκεί και η Αντζελα Γκερέκου με το φουλάρι της, εκεί και ο Παύλος Γερουλάνος με το γκρι ζιβάγκο του, εκεί και το παντοτινό τοτέμ του ΠΑΣΟΚ Νίκος Αθανασάκης, που με το γνωστό χιούμορ του αμφισβητούσε την περιβαλλοντική ευαισθησία συνέδρου, επειδή μοίραζε την ομιλία της σε χαρτί και δεν του την έστειλε στο smartphone του. Με άλλα λόγια, το «όλον ΠΑΣΟΚ» ήταν όντως εκεί. Αλλά –πώς να το πω– «ούτε ενωμένο ούτε δυνατό». Αδύνατο και ανίσχυρο. Σαν σκιά του εαυτού του έμοιαζε... Φεύγοντας στα αυτιά μου ηχούσε ακόμη η φωνή του Παναγιωτακόπουλου. Η επαναλαμβανόμενη φράση του «δεν υπάρχουν σοσιαλιστές» – τα άλλα δεν τα πολυθυμόμουν. Σκέφτηκα ότι αυτό είναι ίσως που πληρώνει τόσο ακριβά και με μεγάλη καθυστέρηση το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα. Οτι είχε ξεμείνει εδώ και χρόνια από σοσιαλιστές και το διεπίστωσε κατόπιν εορτής. Ή μάλλον συντριβής...