Η αποστασία των διανοούμενων

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ, κατ’ εμέ, Τσάρλς Μπουκόφσκι είπε: «Ο διανοούμενος λέει κάτι απλό με δύσκολο τρόπο. Ο καλλιτέχνης λέει κάτι δύσκολο με απλό τρόπο».Πολλές φορές είναι που αναρωτήθηκα, ποιος μπορεί να είναι εντέλει ο ρόλος του καλλιτέχνη, του διανοούμενου, του πνευματικού ανθρώπου επί το γενικότερο, στη σύγχρονη κοινωνία; Αν ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι προφανώς  συνδεδεμένος με το ρόλο της τέχνης, τότε ποιος είναι ο ρόλος της τέχνης στη σύγχρονη κοινωνία ή σε οποιαδήποτε κοινωνία;

Η τέχνη, ακόμα και στην πιο αιρετική της μορφή, οφείλει να αντανακλά την πραγματικότητα. Η τέχνη είναι η προσπάθεια της ανθρωπότητας να αναδημιουργήσει την πραγματικότητα, να δημιουργήσει τις αντανακλάσεις της πραγματικότητας  και η φαντασία του καλλιτέχνη και του πνευματικού ανθρώπου, όσο αντισυμβατική ή καλπάζουσα κι αν εμφανίζεται, μόνο ως αναπόσπαστο μέρος της πραγματικότητας μπορεί να θεωρηθεί... Τέχνη και διανόηση χωρίς πραγματικότητα δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν! Στο πλαίσιο των συνθηκών της κοινωνίας κατά τη στιγμή της δημιουργίας της τέχνης, ο καλλιτέχνης ως ένας άνθρωπος διάμεσος, δημιουργεί διαύλους επικοινωνίας που επιτρέπει στην κοινότητα να κατανοήσει καλύτερα την πραγματικότητα. Αν η πραγματικότητα δεν είναι μια καλή, η τέχνη μπορεί να προβάλει τρόπους και δρόμους για να αλλάξει αυτή η πραγματικότητα. Η τέχνη αντανακλά με τρόπο αξιοθαύμαστο τις ανθρώπινες συνθήκες της εποχής. Αν οι προϋποθέσεις αυτές ή μέρος από αυτές είναι απάνθρωπες, τότε η τέχνη μπορεί να συμβάλει στην αλλαγή των συνθηκών προς το καλύτερο και μάλιστα με τρόπο εντυπωσιακό.

Τι γίνεται, όμως, με τον καλλιτέχνη και το διανοούμενο γενικότερα  που δεν το κάνει αυτό, που δε βοηθά στην κατανόηση της πραγματικότητας, ενός καλλιτέχνη ή διανοούμενου  που δημιουργεί εμπορικές παραδόσεις πρωτότυπου, καθαρά για οικονομικούς λόγους; Είναι αυτός ο καλλιτέχνης, ένας διανοούμενος; Είναι ή δεν είναι ο διανοούμενος  αυτός ένας κακός διανοούμενος; Ένας κακός καλλιτέχνης που δημιουργεί κακή τέχνη;

Ο ρόλος του καλού καλλιτέχνη-διανοούμενου, λοιπόν, είναι αυτός που δημιουργεί ή συμβάλει στη δημιουργία καλής τέχνης, που αντανακλά την πραγματικότητα, προβάλλει τη γνώση των απάνθρωπων συνθηκών αυτής της πραγματικότητας, καθώς και τρόπους για να αλλάξει τους όρους αυτούς. Αν η τέχνη είναι μεγάλη, έχει μόνο να μας υπενθυμίσει την ανθρωπιά και την ιστορία μας... Και η ανθρωπότητα είναι περισσότερο από κάθε τι άλλο σε θέση να κατανοήσει τους όρους της. Και αν κάτι πρέπει να αλλάξει, τότε καλή τέχνη μπορεί να δώσει την εντολή.

Ο ρόλος του καλλιτέχνη στη συνέχεια, όταν έρχεται αντιμέτωπος με απάνθρωπες συνθήκες της οφείλει να δημιουργήσει τέχνη διδακτικού χαρακτήρα για την ανθρωπότητα, ώστε τα μέλη της κοινότητας να ενεργοποιηθούν για να αλλάξουν τους κοινωνικούς όρους. 

Ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό, είναι να αντανακλά την ευαισθητοποίηση και την κατανόηση της δικής μας ανθρωπιάς, να μας θυμίζει την ομορφιά μας, την ευαισθησία μας, τα όριά μας, τη χρονική εμπειρία μας, τις δυνάμεις μας, τους φόβους μας, τα όνειρά μας...

Αυτή είναι η απάντηση της συμμετοχής... Και θαρρώ η σπουδαιότερη απ’ όλες...  

Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να δημιουργήσει τέχνη, που μας βοηθά να κατανοήσουμε την ανθρωπιά μας και τις ιστορικές συνθήκες που ζούμε, να μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι πρέπει να αλλάξουμε τις συνθήκες...

Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "KONTRANEWS"