Οι FT αποκαλύπτουν πώς ο Βενιζέλος 'έβγαλε από το κάδρο' τον Παπανδρέου

Το παρασκήνιο της θρυλικής συνάντησης των Καννών το 2011, για το δημοψήφισμα Παπανδρέου, αλλά και την υπόγεια σύγκρουση μεταξύ των Βενιζέλου και Παπανδρέου αποκαλύπτουν οι Financial Times...

Το δημοσίευμα αναφέρει με γλαφυρό τρόπο πώς οι παρευρισκόμενοι ηγέτες αντέδρασαν όταν ο τότε πρωθυπουργός τούς ανακοίνωσε ότι προτίθεται να προχωρήσει σε δημοψήφισμα για την έγκριση του νέου προγράμματος στήριξης της Ελλάδας από την τρόικα.
Η βρετανική εφημερίδα σημειώνει ότι ο κ. Παπανδρέου εκτιμούσε πως η πίεση του δημοψηφίσματος θα υποχρέωνε τους επικριτές του, τόσο τον αντιμνωμονιακό μέχρι τότε κ. Σαμαρά όσο και τους εσωκομματικούς αμφισβητίες, να ταχθούν υπέρ της διάσωσης ως μοναδικής σανίδας σωτηρίας για τη χώρα. «Ολοι έλεγαν ότι στην κυβέρνηση είναι προδότες. Συνειδητοποίησα ότι η κατάσταση ξέφευγε από τον έλεγχο», είχε πει ο κ. Παπανδρέου στους Ευρωπαίους ομολόγους του.
Ο τότε Ελληνας πρωθυπουργός δεν είχε συμβουλευθεί παρά έναν στενό κύκλο συνεργατών, με αποτέλεσμα να προκληθεί έκπληξη από την ανακοίνωσή του ακόμα και στους κόλπους του ΠΑΣΟΚ, συμπεριλαμβανομένου και του τότε υπ. Οικονομικών Ευ. Βενιζέλου. Σύμφωνα με τον τελευταίο, στη μεταξύ τους συνάντηση ο Παπανδρέου είχε αναφερθεί μόνο σε ενδεχόμενο ψήφου εμπιστοσύνης. Ενας άλλος υπουργός φέρεται να σχολιάζει ότι η πρώτη σκέψη του όταν ανακοινώθηκε η πρόθεση για δημοψήφισμα ήταν ότι ήλπιζε ο πρωθυπουργός «να το έχει πει στη Μέρκελ».
«Η ιδέα ήταν να στριμωχτεί ο Παπανδρέου στη γωνία»
Αναφέρεται επίσης ότι κάποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θυμούνται να είχαν πρότερη ενημέρωση από τον Ελληνα πρωθυπουργό, ενώ άλλοι λένε πως δεν το είχαν εκλάβει ως σοβαρό ενδεχόμενο. Πολλές πηγές πάντως κάνουν λόγο για έναν εξοργισμένο Σαρκοζί στο άκουσμα της πρόθεσης Παπανδρέου.
Η αρχική σκέψη του Γάλλου προέδρου ήταν να πει στον Γιώργο Παπανδρέου να αποσύρει την πρόθεσή του, ωστόσο κατόπιν συζήτησης με συμβούλους του, που είπαν ότι η ακύρωση του δημοψηφίσματος θα ήταν ενάντια στην γκωλική παράδοση, αποφάσισε να αποδεχθεί τη διενέργεια δημοψηφίσματος, όχι όμως με διακύβευμα το Μνημόνιο, αλλά την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Στη στρατηγική αυτή συμφώνησε και η Μέρκελ, η οποία άκουγε από συνεργάτες της -όπως ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε- ότι ίσως θα ήταν καλύτερα για την Ευρωζώνη αν η Ελλάδα αποχωρούσε, πόσο μάλλον οικειοθελώς μέσω ενός δημοψηφίσματος.
Την ημέρα της συνάντησης με τον Παπανδρέου στις Κάννες, στο περιθώριο της Συνόδου του G20, ο Σαρκοζί κάλεσε τη Μέρκελ, τον Γιουνκέρ, τη Λαγκάρντ, τον Μπαρόζο και τον Βαν Ρομπέι, και τους μοίρασε ένα έγγραφο με έξι σημεία, το οποίο κατέληγε στην πρόταση για δημοψήφισμα υπέρ ή κατά της παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ. «Η ιδέα ήταν να στριμωχτεί ο Παπανδρέου στη γωνία», αναφέρει χαρακτηριστικά αξιωματούχος που ήταν παρών.
Το πνεύμα των έντονων παρατηρήσεων προς τον Ελληνα πρωθυπουργό από τον Σαρκοζί ήταν ότι είχε «προδώσει» τους εταίρους του που είχαν στηρίξει την Ελλάδα. Ο συντάκτης αναφέρει πως ενώ ο Παπανδρέου αργότερα είπε πως η καγκελάριος ήταν στο πλευρό του, παρόντες στην αίθουσα λένε ότι τόσο αυτή όσο και οι υπόλοιποι ηγέτες ελάχιστα αντέδρασαν σε όσα έλεγε ο Γάλλος πρόεδρος. Ενας αξιωματούχος θυμάται ότι αυτό που αντιμετώπισαν οι κ. Παπανδρέου και Βενιζέλος ήταν ένας «πλήρης Σαρκοζί».
Ο Βενιζέλος άδραξε την ευκαιρία
Κάποιοι από τους παρευρισκόμενους ένιωσαν άβολα, βλέποντας τη συμπεριφορά απέναντι σε έναν εκλεγμένο ηγέτη. Ο Παπανδρέου εξεπλάγη από τη σφοδρότητα της επίθεσης Σαρκοζί, ενώ ο Βενιζέλος χαρακτήρισε «επιθετική» και «όχι ευγενική» τη στάση του Γάλλου ηγέτη. Αναφέρεται πως ο κ. Παπανδρέου έδειχνε ορατά κουρασμένος και ότι τη διαπραγμάτευση από ένα σημείο και μετά ανέλαβε ο κ. Βενιζέλος –«που πάντα εποφθαλμιούσε την πρωθυπουργία»– εκμεταλλευόμενος τις αλλαγές στις περιστάσεις, σημάδι της ξαφνικής διαπίστωσης ότι ο τότε πρωθυπουργός ήταν «εξαντλημένη πολιτική δύναμη».
Το δημοσίευμα αναφέρει πως πριν από τη συνάντηση με τον Παπανδρέου, ο Μπαρόζο είχε επικοινωνήσει με τον τότε ηγέτη της αντιπολίτευσης, Αντώνη Σαμαρά, γνωρίζοντας πως κι εκείνος ήθελε να αποφύγει το δημοψήφισμα. Εκεί ο κ. Σαμαράς είπε στον κ. Μπαρόζο ότι ήταν πια διατεθειμένος να συμμετάσχει σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας με το ΠΑΣΟΚ, «κάτι που απέφευγε επί μήνες ελπίζοντας ότι θα μπορούσε να εξασφαλίσει ο ίδιος την πρωθυπουργία». Ο κ. Μπαρόζο δεν είπε στους Σαρκοζί και Μέρκελ για αυτή τη συνομιλία, αλλά πρότεινε τον Λουκά Παπαδήμο ως πιθανό ηγέτη μιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης.
Κλείνοντας τη συνάντηση, ο κ. Σαρκοζί είπε στον κ. Παπανδρέου να επιστρέψει στην Αθήνα και να «λάβει μία απόφαση», ενώ ο κ. Μπαρόζο έπιασε τον κ. Βενιζέλο και του είπε ότι έπρεπε να «σκοτώσει» το δημοψήφισμα.
Ενώ αυτός κοιμόταν...
Ο τότε υπ. Οικονομικών συμφώνησε άμεσα. Στο δρόμο προς το αεροδρόμιο, προς απορία του κ. Βενιζέλου ο Γιώργος Παπανδρέου του είπε ότι «τα πράγματα δεν είχαν πάει όσο άσχημα φοβόταν». Με τον Παπανδρέου στο αεροπλάνο της επιστροφής να κοιμάται, ο Βενιζέλος έδωσε εντολή να συνταχθεί μία δήλωση για να διανεμηθεί με την προσγείωση. Αναφερόταν στην «ιστορική κατάκτηση» της ελληνικής συμμετοχής στην Ευρωζώνη και στην ουσία αποκήρυττε το δημοψήφισμα. «Το δημοψήφισμα του κ. Παπανδρέου ήταν νεκρό. Το ίδιο και η πρωθυπουργία του», σχολιάζει ο συντάκτης.
Αντίδραση από ΠΑΣΟΚ
Το ΠΑΣΟΚ σε ανακοίνωσή του αφήνει ανοιχτό το μείζον θέμα που ανέκυψε, αφού δεν διαψεύδει τη μυστική συνάντηση Ε. Βενιζέλου με τον πρόεδρο της Κομισιόν, Μπαρόζο και τα όσα μεταξύ τους συζητήθηκαν.
Η ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ έχει ως εξής: «Για τη συνάντηση των Καννών στις αρχές Νοεμβρίου 2011 έχουν γραφτεί περισσότερα ίσως σχόλια και από αυτά που γράφτηκαν για τη μάχη των Καννών. Όσοι συμμετείχαν στη συνάντηση αυτή κάποια στιγμή θα αναφερθούν με αυθεντικό τρόπο στα πραγματικά περιστατικά. Σημασία έχει ότι μετά τις Κάννες η τότε κυβέρνηση Γ. Παπανδρέο  έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή και οδήγησε με δική της πρωτοβουλία στην ευρύτερη συνεργασία της κυβέρνησης Παπαδήμου που εξειδίκευσε και εφάρμοσε μέχρι τις 9 Μαρτίου 2012 τα όσα είχαν επί της αρχής συμφωνηθεί και αποφασιστεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 26/27 Οκτωβρίου 2011. Χάρις στο πλαίσιο αυτό, τις θυσίες και τις δημοκρατικές επιλογές του Λαού της,  η χώρα μας  τώρα έχει κάνει τη στροφή προς την οριστική έξοδο από την κρίση και το μνημόνιο και ξαναγίνεται ένα  ουσιαστικά ισότιμο μέλος της Ευρωζώνης».
Γ.Παπανδρέου: "Ότι είχα να πω για τις Κάννες, το είπα. Τώρα είναι ώρα να μιλήσουν άλλοι"
«Ο,τι είχαμε να πούμε για τη συνάντηση των Καννών και το δημοψήφισμα, το έχουμε πει κατ' επανάληψη και επιβεβαιωνόμαστε - παρά τις όποιες ενστάσεις για την ακρίβεια ορισμένων σημείων του δημοσιεύματος των Financial Times. Τώρα, είναι ώρα να μιλήσουν άλλοι» αναφέρει η ανακοίνωση του Γ.Παπανδρέου.
Η βρετανική εφημερίδα αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι ο Γ. Παπανδρέου έδειχνε ορατά κουρασμένος και ότι τη διαπραγμάτευση από ένα σημείο και μετά ανέλαβε ο κ. Βενιζέλος – «που πάντα εποφθαλμιούσε την πρωθυπουργία», όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά οι FT – εκμεταλλευόμενος τις αλλαγές στις περιστάσεις, σημάδι της ξαφνικής διαπίστωσης ότι ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας ήταν «εξαντλημένη πολιτική δύναμη».
Εν τω μεταξύ, σιγή ιχθύος κρατάει η ΝΔ για το δημοσίευμα, το οποίο επιπλέον υποστηρίζει ότι η συμφωνία για τη συγκρότηση της κυβέρνησης Παπαδήμου ήταν εν γνώσει του Αντώνη Σαμαρά, μία εβδομάδα νωρίτερα από τις υποτιθέμενες διαπραγματεύσεις υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.