Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2008

ΑΝΤΕ... ΚΑΛΟ ΧΕΙΜΩΝΑ!



Η ΣΚΕΨΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Στην Ελλάδα είσαι ό,τι γλιτώσεις

Η ΜΕΡΑ ΚΑΙ Η ΝΥΧΤΑ
Ο κ. Αλογοσκούφης δεν κοιμάται νύχτες ολόκληρες προκειμένου να βγάλει τη χώρα από το οικονομικό αδιέξοδο. Εγώ πιστεύω ότι τα αποτελέσματα θα ήταν πιο θετικά αν αντί για τις νύχτες αποφάσιζε να μην κοιμόταν και τις μέρες...

ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΤΕΧΝΗ
Mοντέρνα τέχνη είναι όταν αγοράζεις έναν πίνακα για να κρύψεις μια τρύπα στον τοίχο και όταν τον κρεμάσεις ανακαλύπτεις ότι η τρύπα φαινόταν καλύτερα...

ΑΥΞΗΣΕΙΣ
Mε την νέα οικονομικά μέτρα του κ Αλογοσκούφη οι αυξήσεις θα φτάσουν από 0% μέχρι - 5 %... Στο Nευροκόπι μπορεί να φτάσουν μέχρι και – 30%!

ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΓΝΩΣΗ
Aπογοήτευση είναι όταν για πρώτη φορά αντιλαμβάνεσαι ότι δε μπορείς δεύτερη και απόγνωση όταν για δεύτερη φορά αντιλαμβάνεσαι ότι δε μπορείς ούτε πρώτη...

ΟΜΟΙΟΣ ΟΜΟΙΩ
Πάντως, η τηλεόραση δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους που σπάνια έχουν κάτι να πουν να ανταλλάξουν απόψεις με ανθρώπους που δεν καταλαβαίνουν τίποτα...

ΝΕΡΟ;
Αυτό που πίνουμε δεν είναι νερό. Χλώριο είναι, αραιωμένο σε ίνες αμιάντου!

ΝΕΦΟΣ
Τί πράμα κι αυτό το νέφος; Έτσι και κατέβω κέντρο και μετά λούσω τα μαλλιά μου, βουλώνει η αποχέτευση της περιοχής.

ΚΑΠΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ
Κάποτε τα βιβλιάρια τραπεζών γράφανε αριστερά τις αναλήψεις και δεξιά τις καταθέσεις. Τώρα γράφουνε και δεξιά κι αριστερά αναλήψεις.

ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΕ
Αποφασίστε ποια προειδοποίηση θα ακολουθήσετε. Tο κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία ή η διακοπή του καπνίσματος βλάπτει σοβαρά την οικονομία, που ωφελεί,
όμως, την υγεία, που θα βλαφτεί αν εσείς κόψετε το κάπνισμα;

Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου 2008

H IΣTOPIA EΠANAΛAMBANETAI…



Δε γνωρίζω ποιος είπε την μεγάλη κουβέντα « η ιστορία
επαναλαμβάνεται », αλλά όποιος και να την είπε μάλλον γνώριζε σε βαθμό κακουργήματος την Ελληνική πραγματικότητα.
« Eπανάληψις μήτηρ μαθήσεως » είπε και ο αρχαίος ημών πρόγονος. Και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ξέρανε κάτι παραπάνω από ’μας.
Η επανάληψη ήταν, είναι και θα είναι το ιδιαίτερο συστατικό που μας κάνει να ξεχωρίζουμε από τους υπόλοιπους λαούς του πλανήτη μας.
Στην Ελλάδα, ευτυχώς, όλα επαναλαμβάνονται και δε χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια ή οξυδέρκεια για να το διαπιστώσει κανείς. Αρκεί να ανοίξει μια εφημερίδα οπότε, θέλει δε θέλει, θα το εμπεδώσει.
« H κυβέρνηση δε δίνει λύσεις με το να επαναλαμβάνει τακτικές που οδήγησαν την χώρα σε αδιέξοδα »
« H αντιπολίτευση επαναλαμβάνει τα λάθη του παρελθόντος »
« Δεν πείθει η αριστερά επαναλαμβάνοντας τον εαυτό της »
« Σε επαναληπτικό αγώνα θα κριθεί η κατάκτηση του τίτλου »
« Έτοιμοι να επαναλάβουν τις απεργιακές του κινητοποιήσεις οι υπάλληλοι καθαριότητας »
Πως να το κάνουμε, ζούμε στη χώρα της επανάληψης.
Τα πάντα στην Ελλάδα επαναλαμβάνονται με θαυμαστή μαθηματική ακρίβεια!
Γι αυτό και τίποτα δεν εκπλήσσει τον Έλληνα, τίποτα δεν τον ανησυχεί, τίποτα δεν τον τρομάζει...
Γιατί λοιπόν, τόσος ντόρος και τόση έκπληξη για το γεγονός ότι η Η ΕΛ.ΑΣ και τα ΜΜΕ διέσυραν την Αλβανίδα μητέρα της δήθεν Ντενίζ και δημιούργησαν ελπίδες στην μάνα που ψάχνει το παιδί της:
Γιατί αυτή η προχειρότητα, η ανευθυνότητα, η έλλειψη φαντασίας και η βιασύνη εν ονόματι κάποιας, υποτιθέμενης, εποικοδομητικής κριτικής;
Είπαμε η ιστορία επαναλαμβάνεται, δεν το ’παμε;
Έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν να εντοπίσουν ΕΛ.ΑΣ και ΜΜΕ εξαφανισθέντα άτομα; Τι απέγιναν τελικά η Μαντλίν, ο Μπέν και το Άλεξ;
Υπάρχει παρόμοιο ιστορικό προηγούμενο που το αγνοούμε;
Τι περιμέναμε, λοιπόν, από την Ελληνική αστυνομία και τα ΜΜΕ; Να πάνε κόντρα στα ιστορικά δεδομένα; Να ανατρέψου την παράδοση;
Έκπληξη θα ήταν εάν η αστυνομία κατόρθωνε να βρει την Ντενίζ και δεν προφυλάκιζε την άμοιρη Αλβανίδα γράφοντας στα παλιά της τα παπούτσια τα προσωπικά της δεδομένα… Σιγά μην ασχοληθούμε τώρα με τα προσωπικά δεδομένα μιας Αλβανίδας…
Έκπληξη, ιδιαιτέρως δυσάρεστη, βεβαίως, γιατί κάτι τέτοιο θα σήμανε και την απαρχή της κατάρρευσης του ευεργετικού δόγματος « η ιστορία επαναλαμβάνεται ».
Κατά συνέπεια, θα ήταν εξίσου ορατός και ο κίνδυνος της κατάρρευσης του εκπληκτικού και ανεπανάληπτου οικοδομήματος που ονομάζεται νεοελληνική Πολιτεία, με όλες τις οδυνηρές συνέπειες που θα μπορούσε να έχει ένα τέτοιο δυσάρεστο γεγονός.
Για τους αφελείς, βεβαίως και τους μη σκεπτόμενους κάτι τέτοιο ίσως να μη λέει, απολύτως, τίποτα.
Για μερικούς πάλι «προοδευτικούς» ίσως θεωρηθεί και ευτυχές γεγονός.
Για τους σκεπτόμενους, όμως και τους περί την Iερουσαλήμ παροικούντες σημαίνει πάρα πολλά.
Και είναι απορίας άξιο πως παρασύρθηκαν εφημερίδες, ραδιόφωνα και τηλεοπτικοί σταθμοί σε μια άνευ προηγουμένου δημοσιογραφική γκάφα που, αν μη τι άλλο, τους εξέθεσε ανεπανόρθωτα και τους εμφάνισε ως αδαείς και ανιστόρητους!
Σκέφτεστε τι θα μπορούσε να είχε συμβεί σε μια Ελλάδα όπου η κρατική μηχανή θα λειτουργούσε, οι δημόσιες υπηρεσίες θα απέδιδαν, οι πολίτες θα σέβονταν τους θεσμούς, οι πολιτικοί θα σκέπτονταν και οι κυβερνήσεις θα κυβερνούσαν;
Σκέπτεστε μια Ελλάδα απ’ την οποία θα κινδύνευαν να εξαφανισθούν, η ακατάσχετη πολιτικολογία, το πολιτικό ψεύδος, ο ιδεολογικός τραμπουκισμός, ο άκρατος λαϊκισμός, η βάναυση προσβολή της νοημοσύνης του πολίτη, ο ωχαδερφισμός, η ιδιοτέλεια, η άγνοια, η πρόκληση, η μπαγαποντιά, η μαγκιά και το νταηλίκι;
Κάτι τέτοιο θα σήμανε όχι μόνο την απαρχή της κατάρρευσης του νεοελληνικού κράτους, αλλά και την απώλεια και αυτής ακόμα της Εθνικής μας ταυτότητας...
Την ευγνωμοσύνη μας, λοιπόν, οφείλουμε να εκφράσουμε στην Ελληνική αστυνομία αντί της άδικης και ανερμάτιστης κριτικής που της ασκήθηκε από ορισμένους φωνασκούντες και ανεγκέφαλους…
Γιατί ο Θεός της Ελλάδας την φώτισε και προφυλάκισε την Αλβανίδα, προλαμβάνοντας έτσι το επερχόμενο κακό!
Και είναι γνωστό στους πάντες ότι ενός κακού, μύρια έπονται...

ΟΛΑ ΤΗΣ ΦΥΓΗΣ ΣΟΥ



Η ζωή του Σταύρου Παράβα ήταν μια ανιδιοτελής κατάθεση στην τέχνη του κινηματογράφου και, κυρίως, του Θεάτρου, που το υπηρέτησε με σεμνότητα, ευαισθησία, και πάθος.
Γνήσιος δημοκράτης, ο Σταύρος διακωμώδησε και γελοιοποίησε τους απριλιανούς δικτάτορες και γνώρισε γι’ αυτό, μαζί με χιλιάδες άλλους, τους τόπους εξορίας στη διάρκεια της Δικτατορίας...

Όλα της φυγής σου μοιάζουνε
μαύρα σύννεφα που αιμοπτύουν
εγκατάλειψη και όξινη βροχή
μέσα στο χλωμό απόγευμα
της βροχής που μυρίζει
πικραμύγδαλο και χαμένο χρόνο…

Καλό ταξίδι Σταύρο

θα σε θυμόμαστε Richard...




Έχασε σήμερα σε ηλικία 65 ετών τη μάχη με τον καρκίνο, το ιδρυτικό μέλος του μεγάλου βρετανικού συγκροτήματος Pink Floyd.

Ο Wright γεννήθηκε στις 28 Ιουλίου του 1943 στο Hatch End του Middlesex της Αγγλίας. Κατά την διάρκεια των σπουδών του γνωρίστηκε με τον Roger Waters και τον Nick Mason και μαζί δημιούργησαν τους “Pink Floyd Sound” όπως λέγονταν το 1965. Ο Wright ήταν ένας αυτοδίδακτος πιανίστας που έμελε να διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στο παγκόσμιο μουσικό στερέωμα και στην εξέλιξη της ροκ μουσικής.

Το 1967 ηχογραφεί μαζί με τους Syd Barrett, Roger Waters και Nick Mason τον πρώτο δίσκο του συγκροτήματος που έμελε να είναι η αρχή μιας λαμπρής καριέρας.

Το 1968 ενσωματώνεται στο συγκρότημα ο Dave Gilmour, ενώ λίγο αργότερα ο Syd Barrett αποχωρεί.

Από εκεί και πέρα το γκρουπ διαγράφει μια λαμπρή πορεία, με τον Wright να συνθέτει τραγούδια για τα άλμπουμ Meddle, Dark Side of the Moon και Wish You Were Here, καθώς επίσης και για το τελευταίο στούντιο άλμπουμ των Pink Floyd The Division Bell.

Οι χαρισματικές ικανότητες του Wright με τα πλήκτρα αποτέλεσαν βασικό συστατικό της επιτυχίας του συγκροτήματος, αλλά ταυτόχρονα και χαρακτηριστικό γνώρισμα του ήχου των Pink Floyd.

Εκτός από τις μουσικές του ικανότητες ο Wright έδειξε και τις φωνητικές του, καθώς έκανε τα φωνητικά, ενώ τραγουδούσε και σαν lead σε πολλές ηχογραφήσεις.

Το στυλ της μουσικής του ήταν επηρεασμένο τόσο από την jazz, όσο από τα blues και την folk μουσική.

Η συμμετοχή του στην δισκογραφία είναι τεράστια. Με τους Pink Floyd ηχογράφησε 12 στούντιο άλμπουμ, 4 live, 10 compilation άλμπουμ και 5 soundtracks. Ενώ έχει ηχογραφήσει επίσης 2 προσωπικούς δίσκους, 3 δίσκους σε συνεργασία με τον David Gilmour και 2 σε συνεργασία με τον Syd Barrett.

Ο ίδιος δεν σταμάτησε ποτέ να υπηρετεί την τέχνη του και ήταν δημιουργικός μέχρι και τις τελευταίες στιγμές της ζωής του. Η απώλεια του μεγάλου Βρετανού καλλιτέχνη σίγουρα κάνει την παγκόσμια μουσική φτωχότερη.

Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου 2008

Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ και Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ.


Του εκδότου του www.Apodimos.com Ξενοφώντα Φαφούτη

Το χειρότερο πρόβλημα της Τουρκίας με την Ευρώπη είναι η ιστορία της, και κυρίως εκείνη του 20ου αιώνος όπως η γενοκτονία των Αρμενίων, και των Ποντίων φυσικά, δεν διαγράφεται από την ευρωπαϊκή ιστορία, όσο ανεκτικές κι αν είναι οι κυβερνήσεις διαφόρων κρατών. Από την μια μεριά η Γαλλία και ο Καναδάς, με μεγάλες αρμενικές παροικίες και με διακεκριμένους συμπολίτες τους αρμενικής καταγωγής, εορτάζουν την επέτειο της γενοκτονίας, προς τιμήν των 1.500.000 νεκρών του 1916-18ּ την ίδια εποχή, και λίγο αργότερα, έγινε και η γενοκτονία των πεντακοσίων χιλιάδων Ποντίων. Η ελληνική Βουλή έχει ψηφίσει την αναγνώριση της γενοκτονίας, οπότε το ψήφισμα αποτελεί και μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου, ανεξαρτήτως της θέσεως της όποιας κυβερνήσεως, η οποία μπορεί να είναι διαλλακτική λόγω των άλλων προβλημάτων. Το Apodimos.com πιστεύει ότι δεν είναι δυνατόν ακόμα να μην έχει αναγνωρισθεί διεθνώς η Γενοκτονία των Ποντίων παράλληλα και με τον τρόπο που αναγνωρίσθηκε και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων. Αυτό το παράπονο έχει πολλές προεκτάσεις χειρισμών αυτών των γεγονότων αναγνώρισης, διότι οι Γενοκτονίες και τα Ολοκαυτώματα όχι μόνο να τιμώνται αλλά και να μένουν στην μνήμη όλων που έχουν τις ίδιες ρίζες διότι άφησαν τη ζωή τους, και πολλοί από αυτούς έμειναν άθαφτοι στον αγώνα τους να μην αλλοιωθεί η πίστη τους, να μη χαθεί η δική τους και με τη σειρά δική μας εθνική ταυτότητα όπως έγινε για τον Ελληνισμό του Πόντου και σ’ όλο τον κόσμο για θύμηση και αποφυγή παρομοίων γεγονότων.

Με το ψήφισμα που εγκρίθηκε από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων (ΠΟΠΣ), καλείται η ελληνική κυβέρνηση να φέρει το θέμα της αναγνώρισης της Ποντιακής Γενοκτονίας για συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να απαιτήσει ως προϋπόθεση για ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. την αναγνώριση της Γενοκτονίας από τη γειτονική χώρα, τη δήλωση «συγγνώμης» και τη συμβολή της στη διατήρηση των ελληνικών μνημείων στην Τουρκία. Καλείται, επίσης, η διεθνής κοινότητα να αναγνωρίσει την 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων και να απαιτήσει από την Τουρκία να ζητήσει «συγγνώμη».

Εδώ θα πρέπει να σας παρουσιάσουμε το Μήνυμα του Ελληνο-Αμερικανικού Εθνικού Συμβουλίου, Για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων στον Μικρασιατικό Πόντο- 19 Μαϊου.

Μήνυμα του Ελληνο-Αμερικανικού Εθνικού Συμβουλίου

«Μία από τις έντονες αισθήσεις που διατηρώ από τη Σμύρνη είναι ντροπή γιατί ανήκω στο ανθρώπινο γένος»

George Horton, Consul General of the United States in the Near East

Η γενοκτονία των Ποντίων, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες του 20ου αιώνα, κατά την οποία πάνω από 353.000 Πόντιοι εξοντώθηκαν με απεχθείς μεθόδους από την Τουρκία.

Ο αγώνας για τη διεθνοποίηση και τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας αυτής αποτελεί ιστορική και εθνική υποχρέωση των απανταχού Ελλήνων.

Το Ελληνο-Αμερικανικό Εθνικό Συμβούλιο έμπρακτα στηρίζει κάθε προσπάθεια της Παν-Ποντιακής Ομοσπονδίας Αμερικής και Καναδά προς αυτή την κατεύθυνση.

Στο πλαίσιο αυτό και με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των νεότερων γενεών και της διεθνούς κοινωνίας επανεξέδωσε το βιβλίο «The Blight of Asia» του Αμερικανού Γενικού Προξένου στη Σμύρνη George Horton αφιερώνοντας το «στη παντοτεινή μνήμη των Ποντίων, Αρμενίων και της Πόλης της Σμύρνης» με την υποσημείωση ότι «Μπορεί να συγχωρήσουμε, αλλά ποτέ δεν θα ξεχάσουμε».

Το βιβλίο εστάλη δωρεάν στα μέλη του Αμερικανικού Κογκρέσσου, της Αμερικανικής Γερουσίας, των Ηνωμένων Εθνών και των Ευρωπαίων Πρέσβεων στις Η.Π.Α. Μέρος των εσόδων από τη διάθεση του βιβλίου στην αγορά διατείθενται στην Παμποντιακή Ομοσπονδία Αμερικής και Καναδά για να συνεχίσει την προσπάθειά της για την αναγνώριση της γενοκτονίας καθώς και στα Ηνωμένα Έθνη για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ώστε να μην επαναληφθούν παρόμοιες τραγωδίες.

Η λήθη αδυνατεί να αποκρύψει το σημαντικό αυτό κεφάλαιο της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, με τόσες επιπτώσεις μέχρι σήμερα. Η συνείδησή μας δεν μας το επιτρέπει.

Η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο με τα γραφόμενα των συμμάχων των Τούρκων.

Αυτά που σας παρουσιάζουμε προέρχονται εργασία του κ. Βλάση Αγτζίδης είναι διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης διότι ακόμα και οι σύμμαχοι των Τούρκων επιβεβαιώνουν τις συγκλονιστικές μαρτυρίες όσων επέζησαν από τους διωγμούς του 1916-18.

Ø Το 1914 ξεκίνησαν οι μεγάλες διώξεις κατά των Ελλήνων της Ιωνίας και της Ανατολικής Θράκης.

Ø Το 1915 έγινε η γενοκτονία των Αρμενίων με ενάμισι εκατομμύριο νεκρούς,

Ø ενώ το 1916 άρχισε η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο.

Η σφαγή των Αρμενίων τρομοκράτησε τους Έλληνες του Πόντου, οι οποίοι κατάλαβαν ότι θα ήταν τα επόμενα θύματα. Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία του Στάθη Χριστοφορίδη που υπήρξε, το 1915, ακούσιος μάρτυρας της σφαγής των αρμενοπαίδων της Τραπεζούντας. Αναφέρει ότι οι σφαγείς φώναζαν: «Αμποτε και ς’ σού Ρωμανίων! Ατουνούς πα’ αέτς’ θα ‘φτάμε!» (Αμποτε και στων Ελλήνων! Και αυτούς έτσι θα κάνουμε). Και τελειώνει την αφήγησή του ο Χριστοφορίδης «Υστερνά ασ’ έναν χρόνον, εμάς πα’ εκατάστρεψαν».

Οι Τούρκοι στον Πόντο άρχισαν με την επιστράτευση όλων των ανδρών από 15 έως 45 ετών και την αποστολή τους στα Τάγματα Εργασίας. Η πλειονότητά τους στάλθηκε στις περιοχές μεταξύ Σεβάστειας και Βαν για την κατασκευή δρόμων. Παράλληλα αμφισβήτησαν το δικαίωμα των Ελλήνων να ασκούν ελεύθερα τα επαγγέλματά τους και επιπλέον απαγόρευσαν στους μουσουλμάνους να συνεργάζονται επαγγελματικά με τους Έλληνες με την ποινή της τιμωρίας από τις στρατιωτικές Αρχές. Κατ’ αρχάς οι άτακτες ορδές των Τούρκων επιτίθονταν στα απομονωμένα ελληνικά χωριά κλέβοντας, φονεύοντας, αρπάζοντας τα νέα κορίτσια και καίγοντάς τα. Οι διαπιστώσεις αυτές έγιναν στις 4 Σεπτεμβρίου 1917 από το 2ο Γραφείο του γαλλικού Γενικού Επιτελείου Στρατού και δημοσιεύτηκαν από τον ερευνητή Χ. Τσιρκινίδη.

¨ Οι Εκτοπίσεις πληθυσμού

Σε έγγραφο του Αυστριακού υπουργού Εξωτερικών προς το Βερολίνο αναφέρονται τα εξής για την πολιτική των συμμάχων τους: «Η πολιτική των Τούρκων είναι μέσω μιας γενικευμένης καταδίωξης του ελληνικού στοιχείου, να εξοντώσει τους Έλληνες ως εχθρούς του κράτους, όπως πριν τους Αρμένιους. Οι Τούρκοι εφαρμόζουν τακτική εκτόπισης των πληθυσμών, δίχως διάκριση και δυνατότητα επιβίωσης, απ’ τις ακτές στο εσωτερικό της χώρας, ώστε οι εκτοπιζόμενοι να είναι εκτεθειμένοι στην αθλιότητα και τον θάνατο από πείνα. Τα εγκαταλειπόμενα σπίτια των εξοριζομένων λεηλατούνται από τα τούρκικα τάγματα τιμωρίας ή καίονται και καταστρέφονται. Και όλα τα άλλα μέτρα, τα οποία εις τους διωγμούς των Αρμενίων ευρίσκοντο εις ημερησίαν διάταξιν, επαναλαμβάνονται τώρα εναντίον των Ελλήνων».

Το σύνολο των διπλωματικών εγγράφων από τη Βιέννη και το Βερολίνο που αφορούν τη γενοκτονία των Ελλήνων στον Μικρασιατικό Πόντο μέχρι το 1918 δημοσιεύτηκαν από τον ιστορικό Πολυχρόνη Ενεπεκίδη, με τίτλο «Γενοκτονία στον Εύξεινο Πόντο. Διπλωματικά Εγγραφα από τη Βιέννη (1909-1918)» και εκδόθηκαν από την Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης το 1995. Στα έγγραφα αυτά φαίνεται καθαρά ότι οι Αυστρογερμανοί διαπίστωναν ότι η πολιτική της γενικευμένης εθνικής εκκαθάρισης υπαγορεύτηκε από την παντουρκιστική ιδεολογία που τότε κυριαρχούσε στους τουρκικούς πληθυσμούς, καθώς και από «...τη βουλιμία των Τούρκων για την πλούσια ελληνική περιουσία».

¨ Οι Πρωτοφανείς μέθοδοι

Οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν πρωτοφανείς μεθόδους για την εξόντωση των Ελλήνων, όπως την εκτόπιση των πληθυσμών μέσα στον χειμώνα, χωρίς να επιτρέψουν στους εκτοπιζόμενους να πάρουν μαζί τους ούτε τρόφιμα, ούτε στρώματα. Δεν επέτρεπαν τη στάθμευση των εκτοπιζομένων σε κατοικημένα μέρη, αλλά μόνο σε μέρη έρημα και εκτεθειμένα στις χειμερινές συνθήκες, με βασικό στόχο την εξόντωσή τους, εφόσον θα ήταν αναγκασμένοι να διαμένουν στην ύπαιθρο και επιπλέον δεν θα μπορούσαν να προμηθευτούν τρόφιμα. Απαγόρευαν στους εκτοπιζόμενους να δώσουν βοήθεια στους γέρους γονείς ή στα ανήλικα παιδιά και στους αρρώστους, οι οποίοι εγκαταλείπονταν στα φαράγγια και στα δάση και πέθαιναν από την πείνα ή αποτελειώνονταν από τους στρατιώτες.

Τα κυβερνητικά και αστυνομικά όργανα οδηγούσαν τους μετατοπιζόμενους σε ειδικούς λουτρώνες, οι οποίοι ιδρύθηκαν δήθεν για στρατιωτικούς λόγους. Εκεί τους εξανάγκαζαν να λουσθούν με την επίκληση λόγων υγιεινής. Έβαζαν κατά εκατοντάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά στα λουτρά, γυμνούς με θερμοκρασία 40 βαθμών. Τα ενδύματά τους εν τω μεταξύ λεηλατούνταν.

Όταν έβγαιναν από το λουτρό, τους εξανάγκαζαν να παρατάσσονται στο χιόνι και με θερμοκρασία κάτω του μηδενός και να περιμένουν επίσκεψη του αστυνόμου για καταμέτρηση, ο οποίος ποτέ δεν ερχόταν πριν από μια ώρα. Έπειτα άλλη μια ώρα περίμεναν τον γιατρό για ιατρική επιθεώρηση. Κατά την επιθεώρηση χαρακτηρίζονταν άρρωστοι οι νεώτεροι και υγιέστεροι, οι οποίοι θανατώνονταν κατά την αποστολή στο νοσοκομείο.

Ήταν τέτοια η ένταση και η έκταση των διωγμών, ώστε ακόμη και οι σύμμαχοι των Τούρκων διατύπωσαν εγγράφως τις αντιρρήσεις τους. Ο μαρκήσιος Pallavicini έγραφε τον Ιανουάριο του 1918: «Είναι σαφές ότι οι εκτοπισμοί του ελληνικού στοιχείου δεν υπαγορεύονται ουδαμώς από στρατιωτικούς λόγους και επιδιώκουν κακώς εννοουμένως πολιτικούς σκοπούς». Την ίδια άποψη εξέφραζαν και σώφρονες Τούρκοι, όπως ο Βεχήπ πασάς, ο οποίος υποστήριζε ότι ο εκτοπισμός των Ελλήνων ήταν περιττός από στρατιωτικής άποψης.

Σχεδόν συγχρόνως ο Αυστριακός πρόξενος της Αμισού Kviatofski ανέφερε σε υπηρεσιακή του επιστολή ότι ο εκτοπισμός των Ελλήνων της ποντιακής παραλίας βρισκόταν στο πλαίσιο του προγράμματος των Νεοτούρκων, με το οποίο επεδιώκετο η εξασθένηση του χριστιανικού στοιχείου. Θεωρούσε ο ίδιος ότι η καταστροφή αυτή θα είχε μεγαλύτερη απήχηση στην Ευρώπη απ’ ό,τι οι σφαγές που είχαν διαπράξει κατά των Αρμενίων. Οι φόβοι του Kviatofski εδράζονταν στη διαπίστωσή του ότι η καθολική εξόντωση του ελληνικού στοιχείου ήταν επιθυμία του τουρκικού λαού. Εξάλλου του είχε ειπωθεί από ανώτερους Τούρκους ότι: «Τελικά πρέπει να κάνουμε με τους Έλληνες ό,τι κάναμε με τους Αρμένιους... Πρέπει με τους Έλληνες τώρα να τελειώνουμε».

Στην πρώτη αυτή περίοδο της γενοκτονίας έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από διακόσιες χιλιάδες Έλληνες. Μέχρι το 1923 είχαν εξοντωθεί περισσότεροι από τριακόσιες πενήντα χιλιάδες Έλληνες στο Μικρασιατικό Πόντο.

¨ Οι ευθύνες του Κεμάλ

Η δεύτερη φάση της γενοκτονίας πραγματοποιήθηκε την περίοδο του ελληνοτουρκικού πολέμου και διαπράχθηκε με την απόλυτη ευθύνη της κεμαλικής ηγεσίας. Σε αναφορά που έγραψε το 1921 ο Gemal Mousket, νομικός σύμβουλος του σουλτάνου, πριν από την τελική επικράτηση του Κεμάλ Ατατούρκ, αναφέρονται τα εξής: «Η κυβέρνηση της Αγκύρας αποφάσισε ότι αρχικά οι Έλληνες των περιοχών Ανταπαζάρ και Κάλτρα, και μετέπειτα οι Έλληνες του Πόντου θα σφαγιαστούν και θα εξολοθρευτούν. Ανέθεσε (ο Κεμάλ Πασά) στον Γιαβούρ Αλί να κάψει ολοκληρωτικά το ελληνικό χωριό που βρίσκεται κοντά στο Γκεΐβ και να σκοτώσει όλους τους κατοίκους του. Η τραγωδία διήρκεσε δύο ημέρες. Το χωριό με τα δώδεκα εργοστάσια και τα ωραία κτίρια έγινε σκουπιδότοπος. Το 90% των κατοίκων είτε σφαγιάστηκε είτε κάηκε. Οι λίγοι που κατάφεραν να δραπετεύσουν για να σωθούν έφυγαν στα βουνά. Για να διατηρήσει τους τσέτες του ο Μουσταφά Κεμάλ αναγκάστηκε να βρει κάποια άλλη περιοχή που θα έκαναν επίθεση. Γι’ αυτό το σκοπό, πήγε στην περιοχή του Πόντου. Οι σφαγές, οι λεηλασίες και η γενική εξολόθρευση των κατοίκων της περιοχής αυτής κράτησε από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Αύγουστο. Οι εκτοπίσεις και οι δολοφονίες διαπράχθηκαν με την ημιεπίσημη συμμετοχή του στρατού και του διοικητικού προσωπικού...».

¨ «Οι Τούρκοι μού οφείλουν μια συγγνώμη λέγει μια Πόντια »

«Οι Τούρκοι μού οφείλουν μια πολύ μεγάλη, πραγματικά μεγάλη συγγνώμη. Ούτε καν μια μικρή συγγνώμη, αλλά μια μεγάλη συγγνώμη, που πήραν μακριά μου όλους όσους αγαπούσα. Ο,τι είχα. Είχαμε τη γη μας, τα ζώα μας, τις αγελάδες μας, τις κότες μας, είχαμε τις δουλειές μας, και όμως μας έκαναν να πεθάνουμε στο δρόμο. Αυτό που έκαναν ήταν θηριώδες, να καταστρέψουν οικογένειες και περιουσίες. Δεν θα μπορούσα ποτέ μου να ξεχάσω. Θέλω να θυμάμαι την οικογένειά μου. Αλλιώς θα ήταν σα να ξεχνούσα τους ανθρώπους μου. Δεν θα το κάνω ποτέ αυτό». Αυτά δήλωσε μεταξύ πολλών άλλων σε μια συνέντευξη-χείμαρρο που έδωσε η Sano Halo στο περιοδικό «Πανσέληνος» της Θεσσαλονίκης.

Η 90χρονη σήμερα Sano -Ευθυμία ήταν το ελληνικό της όνομα- είναι η μόνη που επέζησε από την οικογένειά της που εκτοπίστηκε από τον Άγιο Αντώνιο της Κερασούντας στο εσωτερικό της Ανατολίας. Δεκάχρονο κορίτσι βρέθηκε ολομόναχο στο Χαλέπι της Συρίας, όπου την περίθαλψε μια οικογένεια Ασσυρίων. Παντρεύτηκε έναν Ασσύριο, με τον οποίο μετανάστευσε στην Αμερική το 1925.

Η τραγική της ιστορία έγινε γνωστή με το βιβλίο «Not even my name» και υπότιτλο «From a death march in Turkey to a new home in America. Α young girl’s true story of genocide and survival». Ούτε καν το όνομά μου. Από την πορεία θανάτου στην Τουρκία σε ένα νέο σπίτι στην Αμερική. Η αληθινή ιστορία της Γενοκτονίας και της επιβίωσης ενός μικρού κοριτσιού».). Το βιβλίο γράφτηκε από την κόρη της Thea Halo και εκδόθηκε από τον εκδοτικό κολοσσό των ΗΠΑ Picador της Saint Martin’s Press. Το βιβλίο έγινε μπεστ σέλερ στην Αμερική.

Η ελληνική έκδοση κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γκοβόστη. Η μεταφράστρια Μαρίνα Φράγκου, τρίτης γενιάς Ελληνοαμερικανίδα, που εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή σε θέματα ανθρωπογεωγραφίας, υποστηρίζει ότι: «Πρωτεύουσας σημασίας είναι το γεγονός ότι η αγγλική έκδοση στην Αμερική προηγήθηκε της ελληνικής και μάλιστα από έναν εκδοτικό οίκο κολοσσό, όπως είναι η Picador της Saint Martin’s Press. Αυτό θα πρέπει να συνεκτιμηθεί με το γεγονός ότι οι εκδόσεις βιβλίων στις ΗΠΑ από μεγάλους εκδοτικούς οίκους είναι δύσκολες και απαιτούν πολύ περισσότερα πειστήρια απ’ ό,τι οι εκδόσεις στην Ελλάδα. Συνηθίζεται να λέγεται ότι οι Αμερικανοί εκδότες δέχονται να αναλάβουν μία έκδοση, μόνο αν ο συγγραφέας έχει άλλο, προηγούμενο, μπεστ σέλερ βιβλίο ή αν πρόκειται για επανέκδοση κλασικών συγγραφέων. Συνεπώς, το ευτυχές αποτέλεσμα είναι ότι το βιβλίο της Halo προσέγγισε κατευθείαν το μεγάλο αναγνωστικό κοινό και όχι κάποιες περιθωριακές, ακαδημαϊκές ή ομογενειακές ομάδες του πληθυσμού, ενώ για την έκδοσή του γράφτηκαν κριτικές και δημοσιεύτηκαν παρουσιάσεις στα μεγάλα mainstream ΜΜΕ των ΗΠΑ».

Ο Ελληνισμός του Πόντου. Πολιτισμός και γενοκτονία.

1. Εισαγωγή

Η ιστορία του Ελληνισμού του Εύξεινου Πόντου, ξεκινά από το μύθο, από τότε που ο Φρίξος και η Έλλη ταξίδεψαν πάνω στο Χρυσόμαλλο Δέρας για να αποφύγουν τη θυσία τους από τους θεούς του Ολύμπου. Ακολούθησε ο θάνατος της Έλλης και ο Φροίξος με την άφιξή του στην Κολχίδα ανέθεσε τη φύλαξη του πολύτιμου Δέρατος στο βασιλιά Αιήτη. Η Αργοναυτική εκστρατεία, με τον Ιάσονα και πλήρωμα απ' όλες τις ελληνικές πόλεις, αποτέλεσε την προσπάθεια για την κτήση του Χρυσόμαλλου Δέρατος και την απόπειρα για εποικισμό της περιοχής, που αρχίζει αμέσως μετά τον Τρωικό πόλεμο, το 1100 π.Χ.

2. Οι ελληνικές αποικίες

Η Μίλητος είναι η πρώτη πόλη της Ιωνίας που επικοινωνεί με τον Εύξεινο Πόντο, δημιουργώντας αποικίες οι οποίες σύντομα μετεξελίχθηκαν σε σημαντικές πόλεις. Η Σινώπη (ιδρύθηκε το 785 π. Χ), η Τραπεζούντα (756 π.Χ), η Κερασούντα (700 π.Χ), η Αμισός (Σαμψούντα- 600 π.Χ), η Οδησσός, το Παντικάπαιον, η Διοσκούρια (Σοχούμι), η Πιτιούντα, η Αρχαιόπολις, είναι μερικές από αυτές.

3. Η βυζαντινή και η μεταβυζαντινή περίοδος

Στη βυζαντινή περίοδο αναπτύσσεται η ελληνική ταυτότητα, αλλά ο Εύξεινος Πόντος συνεχίζει να αποτελεί το χώρο όπου υπάρχουν αντιπαραθέσεις της αυτοκρατορίας με τους Άραβες, Πέρσες, Τούρκους, Σελτζούκους και την αναδυόμενη Ρωσία. Με την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως από τους Φράγκους το 1204, δημιουργείται η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας από τους Κομνηνούς.

Οι Οθωμανοί ταύτισαν τον Εύξεινο Πόντο, με τα πιο σημαντικά τους συμφέροντα, αφού προσέφερε ασφάλεια και επιπλέον ήταν ο χώρος σύνδεσης με τους πόρους του Καυκάσου και της Κασπίας, ενώ η Ρωσία θα κυριαρχήσει μετά το ρωσοτουρκικό πόλεμο και τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καιναρτζή (1774). Οι Έλληνες της περιοχής ανακτούν την πίστη τους και συμμετέχουν στη Φιλική Εταιρεία η οποία ξεκινά στην Οδησσό με αρχηγός το γόνο μίας διακεκριμένης Ποντιακής οικογένειας, τον Αλέξανδρο Υψηλάντη.

4. Η Ποντιακή αναγέννηση.

Από το 1100 π.Χ. έως το 1923 μ.Χ., ο Ελληνισμός του Πόντου υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερα τμήματα του έθνους. Σ΄ όλη τη διάρκεια της παρουσίας των Ελλήνων στην περιοχή, αναδείχθηκαν μορφές όπως ο Διογένης, ο Ηρακλείδης ο πολιτικός, ο Διϊφιλος, ο Στράβωνας, και αργότερα οι Καρατζάδες, Μουρούζηδες, Γαβράδες, οι Υψηλάντηδες, ο Πασσαλίδης, ο Καπετανίδης, ο Κωνσταντινίδης, ο Καπετάν Ευκλείδης, κ.ά. Η οικονομική ανάκαμψη του Ποντιακού Ελληνισμού συνδυάστηκε με τη δημογραφική άνοδο.

o Το 1865 οι Έλληνες του Πόντου ήταν 265.000 άτομα

o το 1880 οι Έλληνες του Πόντου ήταν 330.000 άτομα.

o Ο Ποντιακός Ελληνισμός στις αρχές του 20ου αιώνα αριθμούσε, σύμφωνα με υπολογισμούς του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των Οθωμανικών αρχών 600.000 περίπου άτομα.

Την ίδια περίοδο στη νότια Ρωσία, στην περιοχή του Καυκάσου, κατοικούσαν περίπου 150.000 Πόντιοι, που είχαν μετοικίσει εκεί μετά την άλωση της Τραπεζούντας.

Οι κυριότερες πόλεις του Πόντου ήταν η Τραπεζούντα η Κερασούντα, η Τρίπολη, τα Κοτύωρα, η Αμισός (Σαμψούντα), η Σινώπη, η Νικόπολη, η Αργυρούπολη

Και η Αμάσεια με 42.000, με 18.000 Έλληνες. Η περιοχή ήταν χωρισμένη στις εξής 6 μητροπόλεις: 1. Τραπεζούντας. 2. Ροδοπόλεως. 3. Κολωνίας. 4. Χαλδίας - Κερασούντας. 5. Νεοκαισάρειας και 6. Αμάσειας ενώ υπήρχαν 376 σχολεία, 386 δασκάλους και 23.600 μαθητές. Σε όλη την περιοχή λειτουργούσαν 1.047 σχολεία με 1.247 δασκάλους και 75.953 μαθητές και μαθήτριες. Ακόμη υπήρχαν 1.131 ναοί, 22 μοναστήρια, 1.647 παρεκκλήσια και 1.459 κληρικοί.

5. Οι Κρυπτοχριστιανοί

Μετά την άλωση της Τραπεζούντας παρουσιάσθηκε το φαινόμενο του Κρυπτοχριστιανισμού. Όπως γράφει ο Μητροπολίτης Τραπεζούντος και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρύσανθος, οι εξισλαμισμοί στον Πόντο πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1648- 1687 από τις πιέσεις των φεουδαρχών. Στη συνέχεια το φαινόμενο του κρυπτοχριστιανισμού εντάθηκε αφού η καταπίεση από τους Οθωμανούς ήταν μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα να σημειώνονται ολοένα και περισσότερες προσχωρήσεις προς το Ισλάμ.

Μετά την αναγκαστική προσφυγιά των Ποντίων από τις εστίες τους το 1922, σήμερα στην Τουρκία υπάρχουν ακόμη άτομα που είναι κρυπτοχριστιανοί, ενώ μιλούν ή καταλαβαίνουν την ποντιακή διάλεκτο. Τα μέλη αυτής της πληθυσμιακής ομάδας βρίσκονται σε διάφορα μέρη της Τουρκίας καθώς και στο εξωτερικό ως μετανάστες (κυρίως Γερμανία). Οι ποντιόφωνοι -κρυπτοχιστιανοί που ζούν στην Τουρκία αντιμετωπίζουν προβλήματα αφού δεν επιτρέπεται να ομιλείται η γλώσσα τους, να μεταφέρονται τα έθιμά τους, ενώ οι κρατικές υπηρεσίες ασκούν πιέσεις γεγονός που προκάλεσε την παρέμβαση μη κυβερνητικών οργανώσεων που ζήτησαν την ελευθερία δράσης και σκέψης.

6. Η Γενοκτονία

Οι Πόντιοι από το 1461 και έπειτα γνώρισαν διωγμούς και προσπάθειες για το εξισλαμισμό και εκτουρκισμό. Η απόφαση για την εξόντωση των Ελλήνων (και Αρμένιων) πάρθηκε από τους Νεότουρκους το 1911, εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και ολοκληρώθηκε από το Μουσταφά Κεμάλ στην περίοδο 1919 - 1923.

Τον Δεκέμβριο του 1916 εκπονήθηκε από τους Εμβέρ και Ταλαάτ, ηγέτες των Νεότουρκων, σχέδιο εξαφάνισης των Ποντίων που προέβλεπε, «άμεση εξόντωση μόνον των ανδρών των πόλεων από 16-60 ετών και γενική εξορία όλων των ανδρών και γυναικοπαίδων των χωριών στα ενδότερα της Ανατολής με πρόγραμμα σφαγής και εξόντωσης». Η ήττα της Τουρκίας από τις δυνάμεις της Αντάντ έφερε μια προσωρινή ανάπαυλα στο σχέδιο εξόντωσης των Ελλήνων.

Η νέα τουρκική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να δώσει άδειες επιστροφής σε όσους εξόριστους είχαν επιβιώσει. Η διεθνής τάση μετά την λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου για την αυτοδιάθεση των λαών, δημιούργησε προσδοκίες και στον Ελληνισμό του Πόντου. Εξέχοντες Πόντιοι συνέλαβαν την ιδέα της δημιουργίας της Ανεξάρτητης Δημοκρατίας του Πόντου. Με υπομνήματα και παραστάσεις προς τους εκπροσώπους των Μεγάλων Δυνάμεων, προτείνουν τη δημιουργία κρατικής οντότητας σχέδιο όμως που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Αντίθετα με την αποβίβαση του Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα την 19 Μαΐου 1919, αρχίζει η δεύτερη και σκληρότερη φάση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Ελάχιστο μέτρο αντίδρασης στην προμελετημένη γενοκτονία υπήρξε το αντάρτικο του Πόντου, όπου οι Έλληνες στις ορεινές κυρίως περιοχές αντιστάθηκαν στις δολοφονίες.

Η Μαύρη Βίβλος του Κεντρικού Συμβουλίου των Ποντίων αναφέρει σχετικά με τη γενοκτονία τα εξής: «οι σφαγέντες και οπωσδήποτε εξολοθρευθέντες Έλληνες του Πόντου από το 1914 μέχρι το 1922 ανέρχονται εις τους εξής αριθμούς»: Περιφέρεια Αμασείας : 134078. Περιφέρεια Ροδοπόλεως :17.479.Περιφέρεια Χαλδείας - Κερασούντας: 64.582. Περιφέρεια Νεοκαισαρείας: 27.216. Περιφέρεια. Τραπεζούντας:38435 Περιφέρεια Κολωνίας: 21.448: Σύνολο: 303.238 άτομα». Μέχρι την άνοιξη του 1924 το μαρτυρολόγιο των Ποντίων περιέλαβε ακόμα 50.000 θύματα, συνολικά δηλαδή ο αριθμός των Ποντίων που δολοφονήθηκαν έως το Μάρτιο του 1924 ήταν 353.000, ποσοστό που ξεπερνάει το 50% του συνολικού πληθυσμού των Ποντίων.

Η γενοκτονία ανάγκασε τους Πόντιους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να μετοικήσουν στην Ελλάδα, στην ΕΣΣΔ- εκεί διώχθηκαν από το σταλινικό καθεστώς την περίοδο του μεσοπολέμου- το Ιράν, στη Συρία, και αλλού (Αυστραλία, ΗΠΑ).

7. Η σημασία της 19ης Μαΐου, της ημέρας μνήμης της γενοκτονίας

Είναι γεγονός ότι η διερεύνηση της γενοκτονίας των Ποντίων αποτέλεσε ένα ζήτημα ταμπού. Το ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας του 1930, η ένταξη της Ελλάδας και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ το 1952 και η αποκαλούμενη «ελληνοτουρκική φιλία», αποτέλεσαν σημεία σταθμοί για το Ποντιακό ζήτημα. Είναι αυτές οι παράμετροι «που η Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού δεν απέκτησε τη δικαίωση που επιβαλλόταν να αποκτήσει», όπως αναφέρει ο Κ. Φωτιάδης σε σχετικό του έργο. Αφενός γιατί το πολιτικό κλίμα δεν επέτρεψε να διερευνηθεί το έγκλημα των δολοφονιών εναντίων των Ελλήνων, αφετέρου όταν αυτό έγινε μετά από πρωτοβουλία πολιτικών και επιστημόνων, αντιμετώπισε ένα εχθρικό περιβάλλον. Ωστόσο μετά από αγώνες και προσπάθειες πολλών ετών από Πόντιους της δεύτερης γενιάς, το Ελληνικό κοινοβούλιο θέσπισε το 1994 την 19η Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο».

Σε διεθνές επίπεδο μέχρι σήμερα την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου έχει αναγνωρίσει η Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας, ψηφίσματα υιοθέτησης της ημέρας μνήμης έχουν εκδώσει οι πολιτείες της Νέας Υόρκης και της Νέας Υερσέης των ΗΠΑ, ενώ την υπόθεση έχει απασχολήσει το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο του ΟΗΕ , και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη.

8. Ο Ποντιακός Ελληνισμός σήμερα

Η παρουσία των Ελλήνων στον Εύξεινο Πόντο πέρασε από το μύθο στην την πραγματικότητα. Ο Ελληνισμός ανέπτυξε μια μεγάλη πολιτιστική, πνευματική και οικονομική παρουσία, από το θρησκευτικό στοιχείο και την πολιτισμική συνεισφορά, μέχρι την εμπορική και πολιτική δραστηριότητα. Η παρουσία του Ελληνισμού στον Εύξεινο Πόντο, η οποία διακόπηκε από τη γενοκτονία επέδρασε καταλυτικά σε όλες τις πολιτικές και κρατικές οντότητες που εμφανίσθηκαν στην περιοχή. Σήμερα στην Ελλάδα και τη Διασπορά, οι Πόντιοι είναι περίπου ενάμιση εκατομμύριο, που συνεισέφεραν και συνεχίζουν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του ελλαδικού χώρου και των τόπων όπου ζουν. Αγωνίζονται για την αναγνώριση της γενοκτονίας, προσπαθούν να διασώσουν την κληρονομιά τους, καλλιεργούν την παράδοσή τους και ζουν και πορεύονται με οδηγό την ποντιακή ζωή και συνέχεια.

Ενώ σας περίληψη για την Γενοκτονία , σας αναφέρουμε ότι οκτώ χρόνια μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, πραγματοποιήθηκε η κυρίευση της Τραπεζούντας.

Ο Ποντιακός Ελληνισμός, που καθ’ όλη τη διάρκεια των αιώνων αυτών που πέρασαν από τους αρχαιότατους χρόνους κράτησε αλώβητη την Ελληνικότητά του και ανέπτυξε την οικονομία του, κατέφυγε στα ενδότερα ορεινά της χώρας, μέχρι το 1922 που ξεριζώθηκε από τη γη του. Δίδαξε και διέδωσε Πολιτισμό, αλλά σφαγιάστηκε. Διώχτηκε, ξεριζώθηκε. Έκανε την κοινωνία του να ευημερήσει, αλλά αντιμετώπισε την καταστροφή. Η ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ιστορικής διαδρομής των Ελλήνων.

Όσοι Έλληνες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο κατάφεραν να επιζήσουν από τις απάνθρωπες Εθνικές εκκαθαρίσεις που πραγματοποίησαν οι Τούρκοι,

ήρθαν ως πρόσφυγες στον Ελληνικό χώρο.

Όσοι, δηλαδή, έμειναν ζωντανοί μετά τις σφαγές, την πείνα και τη δίψα που αντιμετώπισαν, τους διωγμούς από το καθεστώς του Κεμάλ, που εξολόθρεψε όσο μπόρεσε το Χριστιανικό κόσμο.

Το κάψιμο τόσων αθώων ανθρώπων, γυναικών, παιδιών και γέρων, Ελλήνων του Πόντου που έπεσαν θύματα μιας απάνθρωπης εθνοκάθαρσης και υποχρεώθηκαν να εκπατριστούν και να εγκατασταθούν σαν πρόσφυγες στον κορμό της μητροπολιτικής Ελλάδος με τη συνθήκη της Λωζάνης.

Η εκρίζωση αυτή των Ελλήνων του Πόντου είναι από τα πρωτοφανή εγκλήματα στην ανθρώπινη ιστορία. Ύστερα από 27 αιώνες ζωής, ένας λαός ξεριζώθηκε από τη γη του αφήνοντας πίσω του πατρογονικές εστίες, σπίτια, εκκλησίες, τάφους προγόνων. Μόνο η Παναγιά Σουμελά ήταν σκέπη τους, όταν εγκατέλειψαν όλα και

μετέφεραν μαζί τους το αρχαιοπρεπές γλωσσικό τους ιδίωμα, τον πλούτο των παραδοσιακών τους κληρονομημάτων και τον ομαδικό λαϊκό χαρακτήρα τους. Ρίχτηκαν στις ακτές της Ελλάδος και καλλιέργησαν την παράδοσή τους.

Η Μακεδονία, η Θράκη, οι μεγάλες ελληνικές πόλεις, η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη κ.α. είναι μερικές από τις περιοχές, όπου ρίζωσαν οι πόντιοι πρόσφυγες.

Απόψεις για την Γενοκτονία των Ποντίων .

Η Γενοκτονία των Ποντίων αδελφών μας είναι ένα αυταπόδεικτο γεγονός διότι υπάρχουν ακόμα ζωντανές πιστοποιήσεις και δεν χρειάζεται άλλων μαρτυρία, διότι δυστυχώς ή ευτυχώς υπάρχουν τα φιλμαρισμένα ντοκουμέντα και οι φωτογραφίες. Όμως οι καταγεγραμμένες απόψεις ατόμων που έπαιξαν σοβαρό ρόλο και δια της γραφίδας του τα πιστοποίησαν πρέπει να παρουσιαστεί το κεμαλικό κίνημα χαρακτηριζόταν από φανατικό, επιθετικό και επεκτατικό εθνικισμό, όπως ήταν Πρωθυπουργοί, Διπλωμάτες , Στρατιωτικοί, Δημοσιογράφοι, Συγγραφείς ακόμα και κράτη συνεργαζόμενα με τους Τούρκους και σας παρουσιάζουμε τα πιο κάτω:

Ø Όπως γράφει ο Νίκος Ψυρρούκης: «Η προσεκτικότερη μελέτη του κεμαλισμού μάς πείθει ότι πρόκειται για βαθιά αντιλαϊκή και αντιδημοκρατική θεωρία. Ο φιλοναζισμός και άλλες αντιδραστικές δοξασίες είναι νομοτελειακή εξέλιξη του κεμαλισμού... Ακόμα και οι κεμαλικές μεταρρυθμίσεις γίνονται με διοικητικές αποφάσεις από πάνω. Περιφρονούν τις πολιτιστικές παραδόσεις του τουρκικού λαού, εκφράζουν το σύμπλεγμα κατωτερότητας των Τούρκων αστών».

Ø Το τέλος του 1921 σφραγίστηκε από τις φοβερές ωμότητες στον μικρασιατικό Πόντο, και ο Βρετανός αρμοστής στην Κωνσταντινούπολη σερ Horace Rumbold πληροφορεί τον υπουργό Εξωτερικών Curzon: «Οι Τούρκοι φαίνεται ότι δρουν βάσει προμελετημένου σχεδίου για την εξόντωση των μειονοτήτων... Όλοι οι άνδρες ηλικίας άνω των 15 ετών της περιφερείας Τραπεζούντος και της ενδοχώρας εκτοπίστηκαν στα εργατικά τάγματα του Ερζερούμ, Καρς και Σαρήκαμις».

Ø Βασισμένος σε μια σειρά επισήμων αναφορών ο Βρετανός πρωθυπουργός Λόιντ Τζορτζ προβαίνει σε δημόσιες δηλώσεις στη Βουλή των Κοινοτήτων (House of Commons. The Parliamentary Debates), Fifth Series, τόμ. 157): «...(στον Πόντο) δεκάδες χιλιάδες (Έλληνες) άνδρες, γυναίκες και παιδιά απελαύνονταν και πέθαιναν. Ηταν καθαρή ηθελημένη εξολόθρευση. "Εξολόθρευση" δεν είναι δικιά μου λέξη. Είναι η λέξη που χρησιμοποιεί η Αμερικανική Αποστολή».

Ø Ο Πρωθυπουργός της Αγγλίας σερ Γουίνστον Τσόρτσιλ στο βιβλίο του The World Crisis, τόμ. V, γράφει: «... οι φοβεροί εκτοπισμοί των Ελλήνων από την Τραπεζούντα και τη Σαμψούντα, που είχαν γίνει το φθινόπωρο του 1921, έφταναν τώρα για πρώτη φορά στην Ευρώπη».

Ø Ο Αμερικανός ταγματάρχης Γιόουελ δίνει μια εικόνα του μικρασιατικού Πόντου το 1921: «Πτώματα, πτώματα σε όλο το μήκος της πορείας των εκτοπιζομένων... Φρίκη και πτώματα».

Ø Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Γκίμπονς γράφει: «Η πεδιάδα της Μαλάτειας ήταν στρωμένη με πτώματα Ελλήνων ».

Ø Μαρτυρίες Σοβιετικών :

Οι σοβιετικοί που υπήρξαν οι βασικοί σύμμαχοι του κεμαλικού εθνικισμού τα πρώτα χρόνια της εμφάνισής του. Είναι οι πιθανότητες οι μπολσεβίκοι να αντάλλαξαν με τον τρόπο αυτό την υποστήριξη του παντουρκιστικού κινήματος που δρούσε στη Ρωσία στην Οκτωβριανή τους Επανάσταση. Για αυτό τον λόγο οι σοβιετικοί λοιπόν προμήθευσαν τους κεμαλικούς με όπλα, χρήματα, στρατιωτικούς συμβούλους. Η τουρκική αντεπίθεση στο μικρασιατικό μέτωπο κατά των ελληνικών στρατευμάτων το 1921, οργανώθηκε από τον Μ. Φρούνζε, στρατιωτικό απεσταλμένο των σοβιετικών. Κατά συνέπεια, η μαρτυρία των αποσταλμένων αυτών έχει ιδιαίτερη αποδεικτική σημασία.

¨ O Φρούνζε, έδωσε μια από τις ελάχιστες μαρτυρίες για τους ηττημένους αντάρτες: «Συναντήσαμε μια μικρή ομάδα από 60-70 Έλληνες, οι οποίοι μόλις είχαν καταθέσει τα όπλα. Όλοι τους είχαν εξαντληθεί στο έπακρο... Άλλοι έμοιαζαν κυριολεκτικά με σκελετούς. Αντί για ρούχα κρέμονταν από τους ώμους τους κάτι απίθανα κουρέλια. Στο κέντρο της ομάδας βρίσκονταν ένας ψηλός κι' αδύνατος παπάς, φορώντας το καλυμαύχι του... Φυσούσε κρύος αέρας και όλη η ομάδα κάτω από τα σπρωξίματα των συνοδών-στρατιωτών, κατευθυνόταν με πηδηματάκια προς τη Χάβζα. Μερικοί όταν μας αντίκρυσαν, άρχισαν να κλαίνε δυνατά ή μάλλον να ουρλιάζουν, μια και ο ήχος που ξέφευγε από τα στήθη τους, έμοιαζε περισσότερο με ουρλιαχτό κυνηγημένου ζώου» . Ο Φρούνζε περιέγραψε και άλλο ένα περιστατικό. Όταν περνούσαν δίπλα από μια ομάδα αιχμάλωτων Ελλήνων στη Μερζιφούντα, ένας από τους αιχμαλώτους φώναξε στη σοβιετική αντιπροσωπεία ότι ήταν και αυτοί ένοχοι γιατί ενίσχυαν τον Κεμάλ και τους Τούρκους. Το συναίσθημα αυτό των ανταρτών του δυτικού Πόντου ήταν εξαιρετικά έντονο. Ο οπλαρχηγός Κισά Μπατζάκ (Κοντοπόδης) διακύρησσε: «... oι Ρώσοι κομμουνιστές δώσανε όπλα στον Κεμάλ για να χτυπήσει εμάς, του έδωσαν υποστήριξη, απελευθέρωσαν όλους τους Τούρκους στρατιώτες που είχαν συλλάβει αιχμαλώτους όταν μπήκαν στην Τραπεζούντα». Υποστήριζε ότι οι κομμουνιστές κατέδιδαν τις προσπάθειες προμήθειας οπλισμού των ανταρτών από τη Ρωσία και παρέδιδαν Πόντιους στους Τούρκους.

¨ Ο Φρούνζε έγραφε τα εξής για την πολιτική του Τοπάλ Οσμάν: «...όλη αυτή η πλούσια και πυκνοκατοικημένη περιοχή της Τουρκίας, ερημώθηκε σε απίστευτο βαθμό. Απ' όλο τον ελληνικό πληθυσμό των περιοχών της Σαμψούντας, της Σινώπης και της Αμάσειας απόμειναν μόνο μερικές ανταρτοομάδες που περιπλανιόντουσαν στα βουνά. Εκείνος που έγινε περισσότερο γνωστός για τις θηριωδίες του ήταν ο αρχηγός των Λαζών Οσμάν Αγάς, ο οποίος πέρασε δια πυρός και σιδήρου με την άγρια ορδή του όλη την περιοχή.»

¨ Ο Αράλοβ, σοβιετικός πρέσβης στην Άγκυρα, ενημερώθηκε στη Σαμψούντα από τον αρχιστράτηγο Φρούνζε. Ο Φρούνζε του είπε ότι είχε δει πλήθος Έλληνες που είχαν σφαγιαστεί, «βάρβαρα σκοτωμένους Έλληνες -γέρους, παιδιά, γυναίκες». Προειδοποίησε επίσης τον Αράλοβ για το τι επρόκειτο να συναντήσει πτώματα σφαγιασμένων Ελλήνων τους οποίους είχαν απαγάγει από τα σπίτια τους και είχαν σκοτώσει πάνω στους δρόμους.

¨ Για το θέμα αυτό ο Αράλοβ είχε ιδιαίτερη συνομιλία με τον Κεμάλ. Αναφέρει ο ίδιος: «Του είπα (του Κεμάλ) για τις φρικτές σφαγές των Ελλήνων που είχε δει ο Φρούντζε και αργότερα εγώ ο ίδιος. Έχοντας υπ' όψη μου τη συμβουλή του Λένιν να μην θίξω την τουρκική εθνική φιλοτιμία, πρόσεχα πολύ τις λέξεις μου...» Ο Κεμάλ απάντησε ως εξής στις «επισημάνσεις» του Φρούνζε: «Ξέρω αυτές τις βαρβαρότητες. Είμαι κατά της βαρβαρότητας. Εχω δώσει διαταγές να μεταχειρίζονται τους Έλληνες αιχμαλώτους με καλό τρόπο... Πρέπει να καταλάβετε τον λαό μας. Είναι εξαγριωμένοι. Ποιοί πρέπει να κατηγορηθούν για αυτό; Εκείνοι που θέλουν να ιδρύσουν ένα "Ποντιακό κράτος" στην Τουρκία...»

¨ Ο Φρούνζε στο βιβλίο του «Αναμνήσεις από την Τουρκία» γράφει: «Από τους 200.000 Έλληνες που ζούσανε στη Σαμψούντα, τη Σινώπη και την Αμάσεια έμειναν λίγοι μόνο αντάρτες που τριγυρίζουν στα βουνά. Το σύνολο σχεδόν των ηλικιωμένων, των γυναικών και των παιδιών εξορίστηκαν σε άλλες περιοχές με πολύ άχημες συνθήκες. Πληροφορήθηκα ότι οι Τσέτες του Οσμάν Αγά (σ.τ.σ. Τοπάλ Οσμάν) έσπειραν τον πανικό στην πόλη Χάβζα. Έκαψαν, βασάνισαν και σκότωσαν όλους τους Έλληνες και Αρμένιους που βρήκαν μπροστά τους. γκρέμισαν όλες τις γέφυρες. Παντού υπήρχαν σημάδια γκρεμίσματος. Η διαδρομή από την πόλη Καβάκ προς το πέρασμα Χατζηλάρ θα μείνει για πάντα στη μνήμη μου όσο θα ζω. Σε απόσταση 30 χιλιομέτρων συναντούσαμε μόνο πτώματα. Μόνο εγώ μέτρησα 58. Σ' ένα σημείο συναντήσαμε το πτώμα μιας ωραίας κοπέλλας. Της είχανε κόψει το κεφάλι και το τοποθέτησαν κοντά στο χέρι της. Σε κάποιο άλλο σημείο υπήρχε το πτώμα ενός άλλου ωραίου κοριτσιού, 7-8 χρονών, με ξανθά μαλιά και γυμνά πόδια. Φορούσε μόνο ένα παλιό πουκάμισο. Απ' ότι καταλάβαμε, το κοριτσάκι καθώς έκλαιγε, έχωσε το πρόσωπό του στο χώμα, δολοφονημένο από το κάρφωμα της λόγχης του φαντάρου.»

Ø Η τελευταία πράξη του δράματος γράφτηκε στη Σμύρνη, την πρωτεύουσα της Ιωνίας, τον Σεπτέμβριο του 1922, κάτω από τα απαθή βλέμματα των συμμάχων μας και ενώ ο ελληνικός στρατός είχε αποχωρήσει, εγκαταλείποντας τους Έλληνες της Ιωνίας στο έλεος των κεμαλικών στρατευμάτων. Όπως γράφει ο Γουίνστον Τσόρτσιλ: «Ο Κεμάλ γιόρτασε τον θρίαμβό του με τη μεταβολή της Σμύρνης σε τέφρα και την τεράστια σφαγή τού εκεί χριστιανικού πληθυσμού».

Η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο υπήρξε το αποτέλεσμα της απόφασης των Τούρκων εθνικιστών για επίλυση του εθνικού προβλήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη φυσική εξαφάνιση των γηγενών εθνοτήτων. Το φυσιολογικό μέλλον της Αυτοκρατορίας αυτής το είχε περιγράψει γλαφυρά η Ρόζα Λούξεμπουργκ: «Η Τουρκία δεν μπορεί να αναγεννηθεί σαν σύνολο γιατί αποτελείται από διαφορετικές χώρες. Κανένα υλικό συμφέρον, καμμιά κοινή εξέλιξη που θα μπορούσε να τις συνδέσει δεν είχε δημιουργηθεί! Αντίθετα, η καταπίεση και η αθλιότητα της κοινής υπαγωγής στο τουρκικό κράτος γίνονται όλο και μεγαλύτερες! Έτσι δημιουργήθηκε μια φυσική τάση των διαφόρων εθνοτήτων να αποσπασθούν από το σύνολο και να αναζητήσουν μέσα από μια αυτόνομη ύπαρξη το δρόμο για μια καλύτερη κοινωνική εξέλιξη. Η κρίση της Ιστορίας για την Τουρκία είχε πια βγεί: βάδιζε προς την διάλυση.»

Με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η ήττα της οθωμανικής αυτοκρατορίας προοιωνίζεται την αντικατάστασή της από έθνη-κράτη (Τουρκία στο μεγαλύτερο μέρος της Μικράς Ασίας, Ιωνία και Ανατολική Θράκη ενωμένα με την Ελλάδα, Αρμενία, Κουρδιστάν και πιθανόν ανεξάρτητος Πόντος) με βάση τους πληθυσμούς. Οι Έλληνες, οι οποίοι ήταν περισσότεροι από το ένα τέταρτο του συνολικού οθωμανικού πληθυσμού, με τη Συνθήκη των Σεβρών βρέθηκαν να ελέγχουν το ένα έκτο του οθωμανικού εδάφους, ενώ εξαιρέθηκε το έδαφος του Πόντου. Η προοπτική αυτή, που διασφάλιζε εν μέρει τους πληθυσμούς από την πλήρη εξόντωση, δεν υλοποιήθηκε τελικά. Η ελλαδική παρουσία στην Ιωνία την περίοδο 1919-1922 ουδόλως ανέτρεψε τα όσα είχαν δρομολογηθεί από το 1908. Ο τουρκικός εθνικισμός, με την ηγεσία του Κεμάλ Ατατούρκ, έδωσε την ύστατη μάχη του, βοηθούμενος από τους μπολσεβίκους, τους Ιταλούς, τους Γάλλους, τον μουσουλμανικό κόσμο και τον ελληνικό διχασμό. Οι Αμερικανοί υποστήριζαν την ακεραιότητα της Τουρκίας προσβλέποντας σε ένα μελλοντικό προτεκτοράτο.

Πιστεύοντας ότι ενημερώσαμε πλήρως, όλους τους Έλληνες και τους Απόδημους αδελφούς μας για την αναγκαιότητα της Διεθνοποίησης της Γενοκτονίας του Ποντιακού ελληνισμού και ευχαριστώντας τις πηγές από τις οποίες πήραμε τις πληροφορίες μας, θα ευχηθούμε πάλι για την μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, «Ας είναι Αιωνία η Μνήμη τους σε οποιοδήποτε χώρο και γη και είναι τα λείψανα τους»

Αγοράστε σχολικά και στηρίξτε το "Χαμόγελο του Παιδιού"

"ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΕΙΔΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ «ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ» - ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Διακοπές τέλος! Νέα σχολική χρονιά και οι μικροί μας φίλοι ανασκουμπώνονται και ετοιμάζονται πυρετωδώς να πάρουν ξανά τις θέσεις τους πίσω από τα θρανία. Ο Εθελοντικός Οργανισμός για τα Παιδιά «Το Χαμόγελο Του Παιδιού» πάντα πιστός στο στόχο να μοιράζει χαμόγελα σε όλα τα παιδιά διαθέτει και φέτος ολοκληρωμένη σειρά από σχολικά είδη που καλύπτουν όλες τις ανάγκες των μαθητών... Η σειρά μας διαθέτει τετράδια σπιράλ δύο θεμάτων, τετράδια 50φυλλα σε διάφορα χρώματα και σχέδια, μπλοκ ακουαρέλας και ιχνογραφίας. Όλα τα είδη μας όπως και η φιλοσοφία του Οργανισμού πλημμυρίζουν με ζωηρά, ζωντανά χρώματα της χαράς και της δημιουργίας που φτιάχνουν την διάθεση και κάνουν το διάβασμα να μοιάζει παιχνίδι.
Όλα τα είδη είναι κατασκευασμένα με τις υψηλότερες προδιαγραφές ποιότητας στην Ελλάδα από υλικά φιλικά προς το παιδί και το περιβάλλον και είναι ανακυκλώσιμα.
Τα σχολικά μας είδη δεν θα καλύψουν μόνο τις ανάγκες των παιδιών στο σχολείο τους αλλά ταυτόχρονα και σημαντικότερα θα δώσουν στα παιδιά τη δυνατότητα, μέσα από τις σελίδες τους, να γνωρίσουν τις δραστηριότητες του Οργανισμού μας.
Με την αγορά ενός τετραδίου, μικροί και μεγάλοι βάζουν ένα λιθαράκι στην προσπάθεια να σωθεί ένα παιδί και διευκολύνεται ουσιαστικά το έργο που επιτελεί «Το Χαμόγελο του Παιδιού» καθημερινά για την άμεση και αποτελεσματική κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών παιδιών που αντιμετωπίζουν προβλήματα.Γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί μπορούν να προμηθευτούν τα σχολικά είδη του Συλλόγου από τα παρακάτω παραρτήματα:

ΑΘΗΝΑ Στουρνάρη 16 Τηλ. 210 3306140
· ΝΙΚΑΙΑ Ανω Τζουμαγιάς & Αργυρουπόλεως 9 Τηλ. 210 4256040
· ΚΑΡΕΑΣ Λεωφόρος Καρέα & Δάφνης 2 Τηλ. 210-760-9550
· ΚΟΡΙΝΘΟΣ Θέση «Θέατρο» Αρχαία Κόρινθος Τηλ. 27410 32628
· ΧΑΛΚΙΔΑ Οινιάτου 7 Τηλ 22210 79788
· ΠΑΤΡΑ Σολωμού 121 Τηλ. 2610 332499
· ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Εγνατίας 82 Τηλ. 2310 250160
· ΚΕΡΚΥΡΑ Χαμηλή Μαγουλάδων Τηλ. 26630 51213
· ΠΥΡΓΟΣ Αραχώβης 3 Τηλ. 26210 81040
· Στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης από 6/09 – 14/09 στο σπιτάκι του «Χαμόγελου» οδό Ευαισθησίας (Τομέας Β5)
· Σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία σε όλη την Ελλάδα Κάντε κλίκ εδώ για να δείτε τον κατάλογο των βιβλιοπωλείων: