Η Ελλάδα, το… μαρτύριο της σταγόνας και τα νούμερα που δεν βγαίνουν

Ενδιαφέρον άρθρο γραμμένο πριν απο την επίσκεψη της Μέρκελ.

Σε έκτακτο Εurogroup που θα πραγματοποιηθεί μετά τη Σύνοδο Κορυφής της 18ης Οκτωβρίου και πριν από το τέλος του μήνα ελπίζει πλέον η Αθήνα να πάρει το πράσινο φως για την εκταμίευση της δόσης των 31,5 δισ. ευρώ. Αυτό το ποσό μπορεί να φτάσει τα 39 δισ. ευρώ αν δοθεί στην Ελλάδα μέρος των χρημάτων που προβλέπονταν στο μνημόνιο, αλλά έχουν πάει πίσω εξαιτίας του εκτροχιασμού των χρονοδιαγραμμάτων.

Όσον αφορά στο Eurogroup που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα  το ελληνικό οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να αποσπάσει θετικά σχόλια περί προόδου, ούτως ώστε να τεθεί σε…τροχιά, ήτοι να ανοίξει ο δρόμος μέσα στο Νοέμβριο, η εκταμίευση της δόσης των 31 δισ.  ευρώ.

Άλλωστε, κορυφαίο στέλεχος του ΥΠΟΙΚ ανέφερε ότι η κυβέρνηση με την τρόικα εργάζονται σε 24ωρη βάση προκειμένου τη Δευτέρα στο Eurogroup να υπάρξει διαπίστωση της προόδου και έτσι το θέμα της Ελλάδας να μπει στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφή».

Άλλωστε μια ενδεχόμενη αρνητική τοποθέτηση της τρόικα στη συνεδρίαση του Eurogroup ότι στις διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση δεν διαφαίνεται λύση και ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο σύμφωνα με τα «πρότυπα» του ΔΝΤ (120% του ΑΕΠ μέχρι το 2020), είναι βέβαιο ότι θα δημιουργούσε μεγάλα προβλήματα

Την ίδια στιγμή σαφέστατο μήνυμα προς την Αθήνα αλλά και τους Ευρωπαίους εταίρους έστειλε το ΔΝΤ, αποσαφηνίζοντας ότι δεν θα εκταμιεύσει το δικό του μερίδιο από την επόμενη δόση για την Ελλάδα εάν το χρέος δεν είναι βιώσιμο ή εάν δεν υπάρχει δέσμευση για κάλυψη του κενού χρηματοδότησης στο πακέτο στήριξης.

Νέο καμπανάκι από ΔΝΤ

«Για να προχωρήσουμε πρέπει να υπάρχουν δύο βασικά στοιχεία: χρειαζόμαστε βιωσιμότητα του χρέους και διαβεβαιώσεις χρηματοδότησης. Θα πρέπει να υπάρχουν και τα δύο», δήλωσε ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, Gerry Rice, και συμπλήρωσε: «Ως προς τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να ικανοποιηθούν αυτές οι δύο απαιτήσεις στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης, θα πρέπει να το συζητήσουμε με τις ελληνικές αρχές και τους Ευρωπαίους εταίρους μας». Επισημαίνεται ότι βάσει του προϋπολογισμού της χώρας το χρέος θα αγγίξει το 2013 το 173% του ΑΕΠ. Η βιωσιμότητά του, όμως, βάσει του ΔΝΤ, απαιτεί στόχο μείωσης στο 120% του ΑΕΠ μέχρι το 2020. Η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Christine Lagarde δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι με τα μέτρα που βρίσκονται επί τάπητος στην Ελλάδα δεν μπορεί να καλυφθεί το κενό. Ο κ. Rice δήλωσε επίσης ότι δεν μπορεί να δώσει κάποια συγκεκριμένη προθεσμία για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στην Αθήνα μεταξύ των στελεχών της τρόικας και της κυβέρνησης. Διευκρίνισε πάντως ότι είναι ζωτικής σημασίας να ληφθούν αμέσως αποφάσεις.

Έρχεται η Μέρκελ

Υπό αυτών των συνθηκών την ερχόμενη Τρίτη καταφθάνει στην Αθήνα η Angela Merkel, προκειμένου να συναντηθεί με τον Αντώνη Σαμαρά. Το ταξίδι αποκάλυψε ο εκπρόσωπός της, Steffen Seibert. Όπως είπε, η επίσκεψη της Merkel έρχεται έπειτα από πρόσκληση που της είχε κάνει ο Έλληνας πρωθυπουργός, όταν βρέθηκε στο Βερολίνο, τον Αύγουστο. «Το μήνυμα που μπορεί η Γερμανία να φέρει στην Ελλάδα είναι ότι θέλουμε να βοηθήσουμε την Ελλάδα να σταθεροποιηθεί μέσα στην Ευρωζώνη. Το κάνουμε αυτό συνεισφέροντας πάρα πολλά στα δύο πακέτα διάσωσης, τα οποία υποτίθεται ότι βοηθούν την Ελλάδα να βγει από την κρίση», είπε ο εκπρόσωπος. Πάντως, η έλευση της Γερμανίδας καγκελαρίου πυροδοτεί ελπίδες για πολιτική λύση στο ζήτημα της Ελλάδας, την ώρα που γίνεται σαφές ότι το χρονοδιάγραμμα της κυβέρνησης (συμφωνία για τα μέτρα πριν το Eurogroup της 8ης Οκτωβρίου και συζήτηση της επιμήκυνσης του προγράμματος στη Σύνοδο Κορυφής της 18-19ης Οκτωβρίου), είναι πια ανεφάρμοστο.

Πάντως τα όσα διαδραματίζονται τις τελευταίες ημέρες με την τρόικα και οι πιέσεις του ΔΝΤ έχουν αναζωπυρώσει τα σενάρια περί ελληνικής χρεοκοπίας. Οι Financial Times σε δημοσίευμά τους τόνισαν πως εάν οι έλληνες δεν συνειδητοποιήσουν πως είναι ώρα για λήψη σοβαρών αποφάσεων, η παραμονή της χώρας τους στο ευρώ θα είναι αβέβαιη. Αυτή είναι η κυρίαρχη περιρρέουσα ατμόσφαιρα στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με το δημοσίευμα, με ορισμένους αξιωματούχους να κάνουν λόγο ακόμη και για γνωστά παλιά «τσαλίμια» και «παιχνίδια» της Ελλάδας, τα οποία στο εξής μόνο να τη βλάψουν μπορούν.

Από την Τρόικα, οι πλέον δύσπιστοι απέναντι στην ικανότητα των Ελλήνων για αναμόρφωση είναι οι άνθρωποι του ΔΝΤ, με τον Σαμαρά και τον Στουρνάρα να θεωρούνται μεν πρόθυμοι να πράξουν το ορθό, αλλά να φέρουν την ίδια στιγμή το βάρος μιας αρνητικής κληρονομιάς και ενός ακόμη νωπού, χλωμού παρόντος.Μάλιστα, σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ πιστεύουν πως έχουν σοβαρούς λόγους να δυσπιστούν. Το περίφημο πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης, λόγου χάρη, που το 2012 επρόκειτο να αποφέρει 3.5 δισ. ευρώ, αναμένεται να φτάσει μετά βίας τα 300 εκ. ευρώ, και αυτό είναι μία μόνο όψη του προβλήματος. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δεν διακυβεύεται μόνο η βοήθεια ύψους 31,2 δισ. ευρώ που έχει αργήσει ήδη δύο μήνες, αλλά και η προθυμία του ΔΝΤ να συναινέσει στην επιμήκυνση του προγράμματος διάσωσης κατά δύο επιπλέον χρόνια, μέχρι το 2016. Τέλος, προκειμένου να μαλακώσουν τη δυσπιστία των κοινοβουλίων της βόρειας Ευρώπης, οι ηγέτες της ευρωζώνης ασκούν έντονες πιέσεις στη Αθήνα να δείξει αποτελέσματα μέσα στον Οκτώβρη, καθώς η αναμενόμενη απόφαση για το τελικό πρόγραμμα θα ληφθεί στις αρχές του επόμενου μήνα.

Η συζήτηση για το OSI και οι διπλωματικές δηλώσεις Ντράγκι

Την ίδια στιγμή έχει «φουντώσει» για τα καλά η συζήτηση για νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Μάλιστα οι δηλώσεις του επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι «νομιμοποίησαν» την δημόσια συζήτηση για το λεγόμενο ΟSI. Ο Ντράγκι επέλεξε να μιλήσει γι’ αυτό αποκλείοντας το ενδεχόμενο επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής του όσον αφορά το κομμάτι (τα ομόλογα) που κατέχει η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες. Στη «διπλωματική» γλώσσα της ΕΚΤ, η δημόσια αναφορά για τον αποκλεισμό ενός τέτοιου ενδεχόμενου είναι  ο έμμεσος τρόπος για να επισημοποιήσει η διοίκησή της ότι δεν παραμένει αδιάφορη στην πίεση του ΔΝΤ για νέο κύκλο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Απέκλεισε δημόσια αυτό το ενδεχόμενο, όπως παρατηρούν αναλυτές στην Φρανκφούρτη, για να επιβεβαιώσει ότι ασχολείται με αυτό το θέμα συνολικά.

Ήδη κύκλοι προσκείμενοι στην ΕΚΤ κάνουν λόγο για το ενδεχόμενο επιστροφής των «κερδών» της ΕΚΤ από τα ελληνικά ομόλογα στην Ελλάδα, δηλαδή την διαφορά μεταξύ τιμής αγοράς και ονομαστικής τιμής για όσα ομόλογα αποπληρώνονται στο ακέραιο στην λήξη τους. Επισημαίνεται επίσης αρμοδίως ότι ο κ. Ντράγκι απέκλεισε ένα ενδεχόμενο, αυτό της επιμήκυνσης της διάρκειας του χρέους που έχει στο χαρτοφυλάκιό της, αλλά όχι συνολικά το θέμα της αναδιάρθρωσης με άλλους τρόπους που δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν ως άμεση χρηματοδότηση.  Όπως για παράδειγμα η αλλαγή του επιτοκίου ή για παράδειγμα ανταλλαγή του χαρτοφυλακίου με άλλους οργανισμούς  που δεν έχουν τους ίδιους περιορισμούς με την ΕΚΤ όπως για παράδειγμα το ESM, κ.λ.π.

Το χρέος δεν είναι βιώσιμο

Στο συμπέρασμα ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και ότι θα χρειαστεί μία νέα αναδιάρθρωσή του ή ένα νέο πακέτο στήριξης της Ελλάδας κατέληξε σειρά δημοσιευμάτων του ξένου Τύπου που είδε το φως της δημοσιότητας τις προηγούμενες ημέρες. Σε κύριο άρθρο της, η Wall Street Journal (WSJ) ανέφερε πως «δεδομένου ότι υπάρχει μηδενική διάθεση για έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, φαίνεται ότι είναι αναπόφευκτο να υπάρξει είτε νέο πακέτο στήριξης είτε μία νέα αναδιάρθρωση του χρέους».

Καθοριστικός παράγοντας για τις εξελίξεις είναι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στον προϋπολογισμό και όχι οι μεταρρυθμίσεις. Η εφημερίδα τόνισε ότι «εάν επιτευχθεί αυτός ο στόχος, τότε θα είναι ορόσημο στον δρόμο για δημοσιονομική λύτρωση της Ελλάδας» και «τότε θα έχει μεγαλύτερη ισχύ στις διαπραγματεύσεις για αναδιάρθρωση του χρέους που πλέον βρίσκεται στα χέρια των θεσμικών επενδυτών».

Στο πλαίσιο αυτό επεσήμανε πως «οι Βρυξέλλες και η Φρανκφούρτη δηλώνουν ότι δεν θα ανεχθούν κάτι τέτοιο, αλλά ενδεχομένως να αποδειχθεί αδήριτη ανάγκη εάν η έξοδος της χώρας από την Ευρωζώνη εξακολουθεί να βρίσκεται επί τάπητος».

Κάθε βήμα που κάνει η Ελλάδα για να διορθώσει τα δημοσιονομικά της μοιάζει να δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την εξίσωση του χρέους μακροπρόθεσμα, υποστήριξε από την πλευρά του το Reuters, που εκτιμούσε πως η έκθεση της τρόικας θα δημοσιοποιηθεί τις επόμενες 4 έως 6 εβδομάδες.

«Η αλήθεια είναι πως όλοι γνωρίζουν ότι η Ελλάδα χρειάζεται μια νέα αναδιάρθρωση του χρέους, αλλά κανείς δεν θέλει να το αναγνωρίσει αυτή τη στιγμή γιατί παραμένει ο αντίκτυπος της μετάστασης», ανέφερε στο πρακτορείο οικονομικός σύμβουλος. Ωστόσο, εκτιμάται πως η Ευρωζώνη θα καθυστερήσει όσο το δυνατόν περισσότερο μπορεί μία αναδιάρθρωση που θα πλήξει τον επίσημο τομέα.

Φθάνει η στιγμή της αλήθειας

Το ελληνικό χρέος θα κορυφώσει στο 170% του ΑΕΠ το 2014, ακόμα και στο χειρότερο πιθανό σενάριο, έλεγε η έκθεση βιωσιμότητας του χρέους που είχε συντάξει η τρόικα τον περασμένο Μάρτιο, πριν από το  PSI, που ελάφρυνε την Ελλάδα περίπου κατά 100 δισ. ευρώ. Όμως, σήμερα, το χρέος αναμένεται να είναι το 2013 κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το χειρότερο πιθανό σενάριο. Και θα συνεχίσει να αυξάνεται και το 2014. Τα νούμερα δείχνουν από μόνα τους ότι κάθε βήμα που κάνει η Αθήνα, εφαρμόζοντας τη συνταγή της τρόικας για τη μείωση του ελλείμματος, έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Βυθίζει τη χώρα όλο και πιο βαθιά στο τούνελ του χρέους.

Το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2013 μπορεί να προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα –το πρώτο από το 2002- όμως, με την ύφεση στο 3,8% και να διανύει το έκτο κατά σειρά έτος της, το χρέος αναμένεται να φτάσει στο τρομακτικό 179,3% του ΑΕΠ. Η Ελλάδα βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι προέβλεπε ακόμα και το πιο απαισιόδοξο σενάριο, πριν από έξι μήνες. Η νέα έκθεση βιωσιμότητας του χρέους θα συνταχθεί μέσα στους επόμενους 1-2 μήνες.

Όμως, οι οικονομολόγοι δεν χρειάζεται να περιμένουν να τη διαβάσουν για να βγάλουν το συμπέρασμά τους. Η επίτευξη του στόχου για χρέος στο 120% του ΑΕΠ έως το 2020 είναι πλέον ανέφικτη. Είναι πλέον σαφές ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι διατηρήσιμο και μία νέα αναδιάρθρωσή του κρίνεται αναγκαία. Όμως, αυτή τη φορά, θα είναι οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι και όχι οι ιδιώτες επενδυτές εκείνοι που θα την πληρώσουν. Έως το 2014, το 70% του ελληνικού χρέους θα έχει περάσει στα χέρια του επίσημου τομέα (δηλαδή των χωρών της Ευρωζώνης, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ). Και μπορεί οι πιστωτές αυτοί να αποφεύγουν να ανοίξουν για τώρα το ζήτημα, καθώς το οικονομικό κόστος της αναδιάρθρωσης συνεπάγεται ένα ίσως μεγαλύτερο πολιτικό κόστος για αυτούς, όμως, η δημοσιοποίηση της έκθεσης για τη βιωσιμότητα του χρέους θα είναι η στιγμή της αλήθειας για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη.

http://goo.gl/3CuLK