Σταύρος Λυγερός: "Ο καλός στρατιώτης του Μνημονίου Παπαδήμος"

του Σταύρου Λυγερού

Όσοι καλόπιστοι πολίτες είχαν χειροκροτήσει την πρωθυπουργοποίηση του Παπαδήμου βιώνουν επώδυνα την προσγείωση στην πραγματικότητα. Υπενθυμίζουμε ότι, όταν η κυβέρνηση Παπανδρέου κατέρρευσε, η μόνη δύναμη που είχε πολιτική ατζέντα, σχέδιο δράσης, συντονισμό και δύναμη πολιτικού πυρός ήταν το κόμμα του Μνημονίου. Γι’ αυτό και κατάφερε να καλλιεργήσει την πολιτική ατμόσφαιρα, η οποία υποχρέωσε τον Σαμαρά να συμφωνήσει στο σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Γι’ αυτό και στη συνέχεια επέβαλε τη λύση Παπαδήμου. Όταν, μάλιστα, ο Παπανδρέου προσπάθησε να προωθήσει στην πρωθυπουργία το φίλο του Πετσάλνικο, η υποψηφιότητα Παπαδήμου κατέστη εξ αντιδιαστολής στα μάτια της κοινής γνώμης λυτρωτική λύση. Τα υψηλά ποσοστά αποδοχής του Παπαδήμου, όπως τα κατέγραψαν οι δημοσκοπήσεις αμέσως μετά την πρωθυπουργοποίησή του, είναι εξηγήσιμα. Οι πολίτες ένιωσαν ανακούφιση από την απομάκρυνση του Παπανδρέου από την πρωθυπουργία και, κυρίως, είχαν ζωτική ανάγκη να ελπίσουν ότι θα έρθουν καλύτερες ημέρες. Τα καθεστωτικά ΜΜΕ, άλλωστε, έσπευσαν να δώσουν αυτή την ελπίδα. Σε χρόνο-ρεκόρ έχτισαν γύρω από το πρόσωπο του πρώην κεντρικού τραπεζίτη ένα μύθο. Το πρόβλημα με το μύθο, όμως, είναι ότι δεν αντέχει όταν έρχεται αντιμέτωπος με την πραγματικότητα. Τα γεγονότα επιβεβαίωσαν αυτό που ήταν εξαρχής προφανές στο έμπειρο πολιτικό μάτι: Ο Παπαδήμος δεν πρωθυπουργοποιήθηκε για να προσπαθήσει να επιτύχει τροποποιήσεις της συνταγής που έχει επιβάλει στην Ελλάδα η τρόικα, αλλά για να ξανασερβίρει τη ρητορική περί μονόδρομου. Γι’ αυτό και στις προγραμματικές δηλώσεις του τόνισε την ανάγκη «εκπλήρωσης των ανειλημμένων υποχρεώσεων της Ελλάδος». Όποιος έξυνε λίγο τις διατυπώσεις του θα διαπίστωνε ότι ο τότε νέος πρωθυπουργός δεν άφηνε καμία αμφιβολία ότι θα είναι ο άνευ ενδοιασμών εφαρμοστής της πολιτικής του Μνημονίου. Η στάση του Παπαδήμου στο ζήτημα της περικοπής του κατώτατου μισθού δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τις προθέσεις του. Δήλωσε ότι η μόνη «κόκκινη γραμμή» που αναγνωρίζει είναι η σωτηρία της χώρας. Τη σωτηρία της χώρας, όμως, δεν την αντιλαμβάνονται όλοι με τον ίδιο τρόπο. Ορισμένοι θεωρούν ότι σωτηρία είναι η επιστροφή στη δραχμή. Κάποιοι άλλοι ότι η Ελλάδα πρέπει να απαιτήσει αλλαγή της ασκούμενης πολιτικής που εντείνει την ύφεση. Τέλος, υπάρχουν κι αυτοί που θεωρούν ότι η Ελλάδα δεν έχει δυνατότητα να διαπραγματευτεί και το μόνο που της μένει είναι να εφαρμόσει πειθήνια τις εντολές της τρόικας. Οι δηλώσεις και οι πράξεις του Παπαδήμου τον κατατάσσουν στην τρίτη κατηγορία. Η άρνησή του να αποδεχτεί «κόκκινες γραμμές» στη σχέση με την τρόικα δεν είναι τίποτ’ άλλο από απροθυμία διαπραγμάτευσης. Η ρητορική του περί μονόδρομου όχι μόνο καταργεί την Πολιτική, αλλά είναι και ασύμβατη με τη Δημοκρατία. Στα δημοκρατικά καθεστώτα μονόδρομοι δεν υφίστανται. Υπάρχουν πάντα διαφορετικές προτάσεις για την επίλυση των προβλημάτων μιας κοινωνίας, εκ των οποίων με δημοκρατικές διαδικασίες κάποια επικρατεί. Είναι δικαίωμα του Παπαδήμου να πιστεύει ότι η σωτηρία θα προκύψει από την υποταγή στην τρόικα. Ως πρωθυπουργός, όμως, δεν έχει το δικαίωμα να ακολουθεί μια γραμμή πλεύσης που δεν έχει πολιτική νομιμοποίηση, που είναι αντίθετη με αυτά που θέλει η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών. Η απουσία ακόμη και της πιο στοιχειώδους προγραμματικής σύγκλισης των τριών κομμάτων εμποδίζει την κυβέρνηση να δράσει αποτελεσματικά. Τότε, στην τρόικα και στο κόμμα του Μνημονίου είχε επικρατήσει η τακτική ότι έπρεπε να αδράξουν την ευκαιρία και να επιβάλουν τον Παπαδήμο στην πρωθυπουργία. Τα υπόλοιπα θα προέκυπταν στη συνέχεια, με την άσκηση κυρίως εξωτερικών πιέσεων. Αυτό που κατά κύριο λόγο τους ενδιαφέρει, άλλωστε, είναι να ψηφιστούν από τα τρία κόμματα το PSI, η νέα δανειακή σύμβαση και το νέο Μνημόνιο, έτσι όπως τα έχει ετοιμάσει η τρόικα. Όταν αυτή η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί, η Ελλάδα θα έχει δεσμευτεί σ’ έναν καταστροφικό μονόδρομο.