Άντε πάλι από την αρχή.

του Καρτέσιου

Εντάξει, τελειώνει σε λίγο το θέμα με το περίφημο πρωτογενές πλεόνασμα. Θα γίνουν οι ευρωεκλογές και αμέσως μετά θα μάθουμε ολόκληρη την αλήθεια. Ως τότε θα μας πρήξουν λίγο, αλλά ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται. Μέχρι και τη Μέρκελ είναι ικανοί να βάλουν να συμφωνήσει ότι υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα με αντάλλαγμα μια βίλα στη Σαντορίνη ή ακόμη και ολόκληρη τη Σαντορίνη.

Από το Α λοιπόν: Τα έξοδα μιας χώρας χωρίζονται γενικά σε κρατικές δαπάνες (μισθοί, συντάξεις, επιχορηγήσεις, δαπάνες για παιδεία, υγεία κτλ.) και σε δαπάνες εξυπηρέτησης χρέους. Ως εξυπηρέτηση του χρέους ορίζουμε τα χρήματα που πρέπει να δώσει ένα κράτος, για να πληρώσει προηγούμενα δάνεια. Πρωτογενές έλλειμμα είναι το έλλειμμα που προκύπτει αν εξαιρέσουμε από τα έξοδα του κράτους την εξυπηρέτηση του χρέους. Πρωτογενές πλεόνασμα προκύπτει όταν τα έσοδα είναι παραπάνω από τα έξοδα χωρίς φυσικά να υπολογίσουμε πάλι την εξυπηρέτηση του χρέους. Αυτό είναι, λοιπόν, το πρωτογενές πλεόνασμα.
Για το 2013, το χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ υπολογίζεται ότι από 158,5% θα εκτοξευθεί σε 179,5%. Δηλαδή, την περίοδο 2012-2013 το δημόσιο χρέος της χώρας θα σημειώσει περαιτέρω αύξηση κατά 21,5 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα από 307 να αναρριχηθεί στα 328,5 δισ. ευρώ. Και ας υποθέσουμε ότι παρά αυτό το χρέος υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα 1, 2, 3, 4 ή 6 δισ. ανάλογα με την έμπνευση της στιγμής. Πόσο σημαντικό είναι αυτό;
Για να καταλάβουμε πόσο «σημαντικό» είναι το πρωτογενές πλεόνασμα σε μία χρεοκοπημένη χώρα, αρκεί το εξής παράδειγμα: «Την περίοδο 1994-2008 η γενική κυβέρνηση για εννέα ημερολογιακά έτη είχε πρωτογενή πλεονάσματα σωρευτικής αξίας 32,4 δισ. ευρώ. Παρά την ύπαρξη των πρωτογενών πλεονασμάτων κατά την περίοδο 1994-2008, το χρέος της γενικής κυβέρνησης από 77 εκτινάχτηκε σε 263,2 δισ. ευρώ. Αξιοσημείωτη είναι η διαπίστωση ότι την περίοδο 1994-2008, αν και ο μέσος αναπτυξιακός ρυθμός της χώρας ήταν 3,6% και το κράτος πέτυχε πρωτογενή πλεονάσματα, ωστόσο σε απόλυτες τιμές το χρέος της γενικής κυβέρνησης αυξήθηκε κατά 3,42 φορές». Με πρωτογενή πλεονάσματα και ανάπτυξη αντί της σημερινής ύφεσης όλα αυτά!
Για να καταλάβουμε επίσης πόση εμπιστοσύνη μπορούμε να έχουμε στην κυβέρνηση, αρκεί αυτή η πρόβλεψη – υπόσχεση: «Με τον προϋπολογισμό του 2012 ολοκληρώνεται μία πρωτοφανής προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής, που από πρωτογενές έλλειμμα 24 δισ. ευρώ το 2009, φθάνει σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,2 δισ. ευρώ (1,5% του Α.Ε.Π.) το 2012». Από το 2012 διαφήμιζαν πρωτογενές πλεόνασμα. Και δεν το διαφήμιζαν όπου κι όπου, αλλά στην ιστοσελίδα της κυβέρνησης.
Ακόμη καλύτερα τα έλεγε, φέτος στις 20 Ιανουαρίου, η Τράπεζα της Ελλάδας: «Την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2013 τα ταμειακό πρωτογενές αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού διαμορφώνεται σε έλλειμμα ύψους 6,718 δισ. ευρώ.
Ωστόσο το αποτέλεσμα μετατρέπεται σε πλεόνασμα ύψους 1,455 δισ. ευρώ εάν συμπεριληφθούν έσοδα ύψους 2,034 δισ. ευρώ από τη μεταφορά των αποδόσεων ελληνικών ομολόγων από το ευρωσύστημα και αφαιρεθούν δαπάνες περίπου 6,139 δισ. ευρώ που αφορούν την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών». Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές που αναφέρονται δεν έχουν σχέση με τα δάνεια, αλλά με χρέη σε προμηθευτές και πολίτες. Μεταξύ μας δηλαδή. Εντελώς πρωτογενές χρέος.
Εκτός των άλλων βέβαια υπάρχει και μία ακόμη «λεπτομέρεια» που λέγεται «τρόπος υπολογισμού του πλεονάσματος». Ακόμη και η Τράπεζα της Ελλάδας ένιωσε την ανάγκη να διευκρινίσει στην έκθεσή της ότι οι υπολογισμοί έγιναν με διαφορετικό σύστημα από το ευρωπαϊκό λογιστικό πρότυπο , γι’ αυτό κι ένιωσε επίσης την ανάγκη να διευκρινίσει στην ίδια έκθεση ότι «το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 είναι εκτίμηση του υπουργείου Οικονομικών». Κι αν κάποιος αναρωτηθεί «τι σημασία έχει η μέθοδος;», απλά ας θυμηθεί ότι τον Ιανουάριο του 2013 η κυβέρνηση πανηγύριζε επειδή – κατά τη γνώμη της - το πρωτογενές έλλειμμα του 2012 ήταν 1,5%, ενώ η Ευρώπη επισήμως ανακοίνωνε ότι το έλλειμμα ήταν 4,0%.
Ας δούμε όμως τώρα και το κακής ποιότητας επικοινωνιακό παιχνίδι. Σε συνέντευξη του Γ. Στουρνάρα στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, διαβάζαμε: «Το πρωτογενές πλεόνασμά μας θα είναι μια μεγάλη έκπληξη». Τόση έκπληξη που δεν ανακοίνωσε τον ακριβή αριθμό και είχε τονίσει ότι δεν το πίστευε ούτε ο ίδιος, όταν τον άκουσε για πρώτη φορά. Ήταν τόσο μεγάλο το μυστικό της έκπληξης που μόλις 2 ημέρες αργότερα, ο Χ. Σταϊκούρας εντελώς χαλαρά μέσα στη Βουλή ανακοινώνει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα είναι ύψους 3,9 δισ. ευρώ. Στις 18 Ιανουαρίου, όμως, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της έκθεσης αξιολόγησης του ΔΝΤ για την Ελλάδα, ο Π. Τόμσεν ανακοίνωσε πως το ΔΝΤ σχετικά με το έλλειμμα εκτιμά πως το πρωτογενές έλλειμμα για το 2013 θα είναι 0%. Δηλαδή, ο Στουρνάρας που στις 6 Φεβρουαρίου δήλωνε ότι ήδη γνώριζε το πρωτογενές πλεόνασμα το κράτησε μυστικό από τον Τόμσεν. Ίσως επειδή φοβήθηκε ότι ούτε εκείνος θα το πίστευε.
Ήδη όμως μαζεύτηκαν αρκετά… νούμερα. Ένα τελευταίο μόνο. Η αξιοπιστία αυτής της κυβέρνησης γίνεται εμφανέστατη κι από το γεγονός ότι σύμφωνα με το σύστημα μέτρησης ανεργίας «Εργάνη» που είναι έμπνευσης και ιδιοκτησίας του υπουργείου Εργασίας έβγαλε τόσο έγκυρα στοιχεία ώστε ο υπουργός ανακοίνωσε σε συνέντευξη Τύπου: «Τα στοιχεία των ροών μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα για το μήνα Νοέμβριο 2013, επιβεβαιώνουν και φαίνεται να παγιώνουν την τάση σταθεροποίησης στην αγορά εργασίας».
Επίσης, σε άλλη συνέντευξη, ακόμη πιο πανηγυρική δήλωνε: «Αν και τα ισοζύγια της μισθωτής απασχόλησης κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών είναι διαχρονικά αρνητικά, λόγω της έντονης εποχικότητας της απασχόλησης στη χώρα μας, οι φετινές απώλειες τόσο του Οκτωβρίου όσο και του Νοεμβρίου είναι οι μικρότερες από το 2008 και μετά. Έτσι, το φετινό ενδεκάμηνο Ιανουάριος – Νοέμβριος 2013 είναι πλεονασματικό για πρώτη φορά μετά το ξεκίνημα της κρίσης και, μάλιστα, κατά 113.489 νέες θέσεις μισθωτής εργασίας. Το υπουργείο Εργασίας είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένο, καθώς από το σύστημα προκύπτει θετικό ισοζύγιο 19.999 θέσεων για το Δεκέμβριο, καθώς και θετικό ισοζύγιο 133.488 θέσεων για το σύνολο του 2013, κάτι το οποίο αποτελεί ρεκόρ δεκαετίας»!
Και σήμερα ήρθε η χλαπάτσα: «Στο 28% ανήλθε το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας το Νοέμβριο του 2013, έναντι 26,3% το Νοέμβριο του 2012 και 27,7% τον Οκτώβριο του 2013». Πράγματι ρεκόρ, αλλά από την ανάποδη. Όπως το πρωτογενές πλεόνασμα, δηλαδή.
Υγ: Επειδή είμαι καλοπροαίρετος άνθρωπος και πιστεύω ότι υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,9 δισ. είμαι βέβαιος ότι ο ντόμπρος πρωθυπουργός μας θα κρατήσει τη δέσμευσή του σχετικά με την «άμεση επιστροφή του 70% του πλεονάσματος στην κοινωνία για την αποκατάσταση των αδικιών»…
Επίσης, επειδή έγινε φανερό ότι η κυβέρνηση γνωρίζει από τον Ιανουάριο το ακριβές ποσό του πρωτογενούς πλεονάσματος και όλοι γνωρίζουμε πως το 70% των 3,9 δισ. είναι 2 δισ. 730 εκ. ευρώ….
Κι επειδή ο πρωθυπουργός μας δεν είναι ανέντιμος, μέσα στους επόμενους 3 μήνες θα πρέπει όχι μόνο να ανακοινώσει ποιες ασθενέστερες τάξεις θα ενισχυθούν, αλλά θα έχει δώσει και τα χρήματα σε αυτές. Σε κάθε διαφορετική περίπτωση μάλλον θα υπάρξει θέμα εντιμότητας. Σωστά;

Καρτέσιος