Η Περίπτωση Ποτάμι: η Ιδεολογία της μη-Ιδεολογίας

«πρακτικοί άνθρωποι που θεωρούν ότι δεν υφίστανται οποιαδήποτε πνευματική επιρροή (ιδεολογία), συνήθως είναι οι δούλοι κάπου μακαρίτη οικονομολόγου. Παράφρονες στην εξουσία, που ακούν φωνές να τους καλούν, αποκρυσταλλώνουν την τρέλα τους από κάποιον πανεπιστημιακό γραφιά παρελθόντων ετών», (J. M. Keynes, Γενική Θεωρία).
Η περίπτωση ΠΟΤΑΜΙ χρήζει ιδιαίτερης ανάλυσης για πολλούς λόγους- και μάλιστα για περισσότερους από εκείνους που αφορούν τη περίπτωση της Χρυσής Αυγής.
Ένας άμεσος πρακτικός λόγος είναι ότι η παρουσία του θα έχει πολιτικές επιπτώσεις στη καθημερινή ζωή των ελλήνων πολιτών. Οι άλλοι λόγοι αφορούν ερωτήματα που σχετίζονται με το ποιές δυνάμεις διαμορφώνουν την πολιτική σφαίρα, πως κατευθύνεται η πολιτική αντιπροσώπευση, πως κατασκευάζονται έννοιες που φυσικοποιούνται στη κοινωνική πραγματικότητα και πως συντελείται εν γένει η χειραγώγηση του συλλογικού νου.
Το γεγονός ότι η περίπτωση της Χρυσής Αυγής-η ίδρυση της οποίας ανάγεται στα 1980- έχει μονοπωλήσει τη προσοχή του κοινού, σε σχέση με τις εκδηλώσεις και την αύξηση της επιρροής της, έχει οδηγήσει στην παράβλεψη του γεγονότος ότι συντελείται η δημιουργία κομμάτων από προβεβλημένους ανθρώπους των Media, με την ίδια ευκολία που στήνει κάποιος μια επιχείρηση-ένα e shop- στο διαδίκτυο.
Ουσιαστικά πρόκειται για μια μεταφορά της «επιχειρηματικής κουλτούρας» και των παρεμπιπτόντων της στη πολιτική σφαίρα, καθότι, μια επιχείρηση-εκπομπή, από τη σφαίρα των media, μεταφέρεται ως κόμμα στο πολιτικό χώρο, μετατρέποντας αυτομάτως τους τηλεθεατές σε ψηφοφόρους.
Τα συμπαρομαρτούντα είναι : αυτοδημιούργητος πολιτικός, ισχυρή αίσθηση κινηματικής ιδιοκτησίας, ακόρεστη χρήση των μέσων ως προς τη προβολή του πολιτικού λόγου, λογιστικός πολιτικός λόγος, προτάσεις διακυβέρνησης κατά το πρότυπο της «εθνικής Ελλάδος» ή των εισροών-εκροών κτλ.).
Ταυτόχρονα, τα κόμματα αυτά, που είναι γνήσια τέκνα της νεοφιλελεύθερης κουλτούρας του life style, δηλώνουν την αντίθεσή τους στο πολιτικό σύστημα, επικαλούμενα την ιδεολογία της μη-ιδεολογίας. Η αναπλήρωση μάλιστα της έλλειψης ιδεολογίας γίνεται με την ιδιότυπη αναγωγή του ιδρυτού τους σε ιδεολογία, κάτι που παραπέμπει στη φασιστική παράδοση.
Πέραν τούτου, επιχειρώντας ένα μυστικιστικού τύπου άλμα, η ερμηνεία της κοινωνικο-οικονομικής πραγματικότητας γίνεται ερήμην των συγκρούσεων συμφερόντων, τάξεων, δύναμης και εξουσίας, με αποτέλεσμα, να προτάσσουν ένα ιδιότυπο τεχνο-εθνικισμό και αυταρχισμό, ως απολιτικό μοντέλο διαχείρισης των προβλημάτων της χώρας· μια διαχείριση στην οποία απέτυχε το πολιτικό κομματικό σύστημα.
Δεδομένου ότι ο ιδρυτής του κινήματος-κόμματος αποτελεί ένα είδος ένσαρκης ιδεολογίας, αυτά τα πολιτικά μορφώματα-με απουσία οργανωτικής δομής και με εθελοντές αντί μελών- μπορούν να καταταχθούν στα αρχηγικά κόμματα ολιγαρχικού τύπου της μεταμοντέρνας μεταδημοκρατικής πολιτικής κατάστασης.
Πιο συγκεκριμένα, το ΠΟΤΑΜΙΟΥ είναι το μόνο πολιτικό μόρφωμα που δραστηριοποιείται στην ελληνική πολιτική σκηνή και που δεν διαθέτει πρόεδρο, εν αντιθέσει με τα υπόλοιπα, που έχουν πρόεδρο ή γενικό γραμματέα-όπως η Χρυσή Αυγή.
Ως μεταμοντέρνο κίνημα, το ΠΟΤΑΜΙ δεν διαθέτει ιδεολογία:
ενώ όλα τα κόμματα στηρίζουν τη δράση τους και την αξίωση κατοχής της εξουσίας, στις κατευθυντήριες γραμμές κάποιας ιδεολογίας, την οποία προτάσσουν ως γενικό αξιακό πλαίσιο που καθοδηγεί τον πολιτικό λόγο, τις προτεραιότητες και τους στόχους, ώστε να είναι ικανά να εκπροσωπήσουν τις ανάγκες και τα συμφέροντα μιας συγκεκριμένης τάξης ή ομάδας συμφερόντων, στα πλαίσια της συναίνεσης που προκύπτει από τις συγκρουσιακές διαδικασίες, το ΠΟΤΑΜΙ διακηρύσσει την απουσία ιδεολογίας και την τοποθέτησή του στο «ριζοσπαστικό κέντρο», που είναι ως η «εθνική Ελλάδος!
Μάταια θα αναζητήσει κανείς την λέξη πρόεδρος ή γενικός γραμματέας στα κείμενα αυτού του κόμματος, που προϋποθέτει την ύπαρξη κάποιας οργανωτικής δομής.
Αντίθετα, θα διαπιστώσει ότι αντί αυτών των τίτλων που προσδιορίζουν μια λειτουργία, θέση και ρόλο ενός προσώπου, στα πλαίσια μιας οργανωμένης ομάδας, συναντά την λέξη «Σταύρος»· μια λέξη που δεν εξαντλεί το περιεχόμενό της στην ταύτιση με ένα όνομα, αλλά επεκτείνεται σε έννοιες θέσης, ρόλου, λειτουργίας, οργάνωσης, αλλά και ιδεολογίας.
Η απουσία ιδεολογίας συμπίπτει με τη παρουσία του «Σταύρου», που αποτελεί ένα είδος ένσαρκης μετα-ιδεολογίας.
Έτσι, η υποψήφια με το ποτάμι, Α. Λυμπεράκη, δηλώνει: «ένα σύγχρονο κόμμα δεν μπορεί να είναι ένα ιδεολογικό κόμμα….», απηχώντας τις απόψεις του Σταύρου που την επιβεβαιώνει: «δεν έχουμε ιδεολογία έχουμε όμως ιδέες και αρχές».
Η μελέτη των θέσεων των ιδεών και αρχών του Σταύρου, περιέργως, αποκαλύπτει ότι δεν είναι παρά κακέκτυπα των νεοφιλελεύθερων θέσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, αναμεμιγμένα με μπόλικο μεσσιανισμό, μεταμοντέρνο εθνικισμό και αυταρχισμό.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η ποιότητα της εκφραστικότητας του λόγου ως προς την βεβαιότητα που αποπνέει: ένα ύφος σωτηριολογικό που βρίσκεται πιο κοντά στη βουδιστική αίσθηση της κατοχής της απόλυτης σοφίας-κάτι που χαρακτηρίζει και το λόγο των επίδοξων πολιτικών που συγκεντρώθηκαν στο ΠΟΤΑΜΙ, τόσο από το χώρο της νεοφιλελεύθερης Δεξιάς, όσο και της νεοφιλελεύθερης Αριστεράς.
Αυτό το αυταρχικό-ημιμαθές και καλοσυνάτο δε-ύφος βεβαιότητας και παντογνωσίας θα μπορούσε να αναλυθεί μόνο με τα εργαλεία με τα οποία ο Christopher Lash ανέλυσε τον αναδυόμενο ναρκισσισμό της αμερικανικής κοινωνίας στο «Η κοινωνία του Ναρκισσισμού», μιλώντας για την αποπολιτικοποίηση της πολιτικής, στη μεταβιομηχανική κοινωνία της ατομικής ψευδοεπίγνωσης.
Όπως δήλωσε το ιδρυτικό μέλος του ΠΟΤΑΜΙΟΥ, Δ. Κουρέτας, μετά την αποχώρησή του από αυτό:
«ο Θεοδωράκης θέλει ένα αρχηγικό κόμμα με 10- 15 βουλευτές άφωνους για να τους διαπραγματευτεί ο ίδιος με το πολιτικό σύστημα. Θέλει ανθρώπους άοσμους και άχρωμους που να μην έχουν φωνή για να κάνει κουμάντο ο Θεοδωράκης ο οποίος όπως αποδεικνύεται ενδιαφέρεται μόνο για την πολιτική του επιβίωση…(.)…Με πρόσχημα τάχα τον εθελοντισμό, ο Θεοδωράκης στήνει ένα κόμμα βαθιά αντιδημοκρατικό με βωβά μέλη, κομπάρσους».
Αν τα τηλε-κόμματα τύπου ΠΟΤΑΜΙ κατακλύσουν την βουλή, είναι αβέβαιο κατά πόσο θα συνεχίζει αυτή η χώρα να διαθέτει το έστω ισχνό φιλελεύθερο πολίτευμα, όταν τα εξωθεσμικά κέντρα εξουσίας, όχι μόνο θα επιλέγουν κυβερνήσεις, αλλά και θα υποβάλλουν τις αποφάσεις.
(Ας προσθέσουμε μόνο, ότι η αναγγελία της ίδρυσης του ΠΟΤΑΜΙΟΥ έγινε ταυτόχρονα με την αποκαθήλωση της Χρυσής Αυγής· δύο μορφώματα που ταυτίζονται ως προς τον αντικομματισμό, τον αντισυστημισμό, τον αρχηγισμό και κάποιες παραλληλίες στον εθνικισμό).
Σουλτάνης Γρ.
olympiada