Όψιμος ευρω-σκεπτικισμός

Του Ηλία Καραβόλια

Πολλοί αναρωτιούνται ανοιχτά πλέον, αφού βλέπουν ότι τα μνημόνια, οι εμμονές από την τροικα και η ανικανότητα των ελληνικών κυβερνήσεων δεν οδηγούν πουθενά, μήπως τελικά δεν χωρούσαμε στην Ευρωζώνη ή μήπως έπρεπε προ τριών ετών ( έστω και τότε) να εγκαταλείπαμε το ευρώ.
Το θέμα δεν είναι απλό και σίγουρα δεν χωράει γρήγορες και πρόχειρες απαντήσεις. Πολλοί οικονομολόγοι αμελούν μεταβλητές που δεν είναι αμιγώς οικονομικής φύσεως. Δικαίως προκύπτει και το ερώτημα ποια τελικά και η ”συνεισφορά του ευρώ” στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η οικονομία της Ελλάδας. 
Απαιτείται μια ανάλυση κόστους/οφέλους (cost/benefit analysis) σχετικά με τον συγκριτικό, ανά έτος, βαθμό αντανάκλασης των παραγωγικών δυνατοτήτων της Ελλάδας στο ενιαίο νόμισμα.
Τι εννοώ: το δεδομένο είναι ότι χάσαμε την δυνατότητα αντίδρασης σε πιθανές μεγάλες εξωτερικές διαταράξεις, εξαιτίας του συμφώνου σταθερότητας του Μάαστριχτ, αλλά φυσικά εξ αιτίας και του μόνιμου υψηλού δημόσιου χρέους της χώρας μας, το οποίο περιόριζε ανέκαθεν το εύρος και την ευελιξία της απαιτούμενης αντίδρασης.
Τί κερδίσαμε όμως ως αντάλλαγμα; Εδώ χρειάζεται να κάνουμε μια καλή στάθμιση στις βασικές μακροοικονομικές μεταβλητές που κινούν την οικονομία πριν την κυκλοφορία του χρήματος: αναφέρομαι στις αμοιβές των συντελεστών παραγωγής και πρωτίστως της εργασίας. Και όχι μόνο σε απατηλές έννοιες όπως ανταγωνιστικότητα ή παραγωγικότητα
Ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα που οφείλουμε να δούμε έχει να κάνει με την αδυναμία των μεταβλητών στις χρηματοοικονομικές αγορές της Ευρωζώνης, όπως τα επιτόκια και η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ, στο να λειτουργούν εξισορροπητικά σε περιπτώσεις όπου μια χώρα-μέλος, όπως η Ελλάδα, βρεθεί σε κατάσταση ανισορροπίας. Αυτό συμβαίνει γιατί οι τιμές στη χρηματοοικονομική αγορά αντανακλούν συμβάντα και προσδοκίες σε σχέση με την οικονομία ολόκληρης της Ευρωζώνης, και όχι ενός μεμονωμένου μέλους, όπως η Ελλάδα.
Για να μην κουράζω: οι πολιτικές και οικονομικές αποτυχίες της Ευρώπης στην Ελλάδα, έχουν ετεροβαρές περιεχόμενο και αμφίπλευρες συνέπειες, με ισχυρά στοιχεία αλληλεπίδρασης, ως προς τις αφετηρίες τους. Και αυτό γιατί στο υφιστάμενο κατατονικό και αντι-αναπτυξιακό πλέον περιβάλλον της Ευρωζώνης, οι ανισορροπίες μια χώρας δεν διορθώνονται εύκολα . Ο λόγος είναι κυρίως ότι δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές. Μια κάποια λύση σε περιπτώσεις όπως η Ελλάδα θα ήταν ,από πλευράς ΕΕ η σταδιακή υποστήριξη (όχι τα μεγάλα πακέτα διάσωσης) σε μια σταδιακή και λελογισμένη άρνηση αναχρηματοδότησης του διευρυνόμενου δημοσίου χρέους της Ελλάδας από τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Μια όμως τέτοια λύση δεν επιλέχθηκε για τον δημόσιο δανεισμό της χώρας μας, διότι η έξοδος από τις αγορές έγινε απότομα και αποκλειστικά από εμάς(12/2009- 2/2010). Η ευθύνη αποκλεισμού από τις αγορές, βαρύνει την τότε κυβέρνηση, και μόνο αυτή, για όσους ξέρουν καλά τα γεγονότα.
Εν κατακλείδι : είναι χρόνια και γενικευμένη η αδυναμία κατανόησης του πως λειτουργεί μια νομισματική ένωση όπως αυτή της ευρωζώνης. Αυτό συνεπάγεται συνειδητή υποβάθμιση, σε πολιτικό επίπεδο, των τεράστιων υποχρεώσεων και προβλημάτων που απορρέουν από αυτή τη συμμετοχή (εκ μέρους των εθνικών κυβερνήσεων που ζουν με χρόνιο χρέος και ”εύθραυστα” ή τεχνητά πλεονάσματα, όπως η Ελλάδα). Και φυσικά συνεπάγεται ”εσκεμμένη” άγνοια για υποχρεώσεις και δικαιώματά της χώρας από την συμμετοχή στην ένωση.
Μάλλον όμως όλα αυτά που γράφονται και ακούγονται από πολλούς είναι ένας όψιμος ευρω-σκεπτικισμός σε σχέση πχ. με τον ανάλογο, χρόνιο και ισχυρό, στην Μ. Βρετανία. Επιμένω σε κάτι που λέω και γράφω από τα μέσα του 2010 και που αυτές τις μέρες γίνεται όλο και πιο πιθανό μετά τις εκλογικές εξελίξεις στην Ιταλία, τις μαζικές απεργίες σε Ισπανία, Πορτογαλία, τις αφόρητες πιέσεις στην Κύπρο και φυσικά τα απρόσμενα δρώμενα στην Γερμανία (νέο κόμμα αντι-ευρωπαικό, ισχυρές απεργίες, δημοσκόπηση με 40% υπέρ της διάλυσης του ευρώ): ας μην αποκλείουμε ότι ίσως το Βερολίνο να θέλει και να σχεδιάζει μεθοδικά εδώ και τρία χρόνια , να φύγει πρώτο από τον επικίνδυνο χορό του Ζαλόγγου! Απλά έφτιαξε έξυπνα σε αυτά τα χρόνια, ”κλίμα εντατικής” για εμάς και λοιπούς ‘απείθαρχους’ και υπερχρεωμένους (που ήμασταν ήδη μολυσμένοι μέχρι θανάτου), ώστε να δηλώσει τελικά πρώτη η ίδια η Γερμανία αποχώρηση από το νοσοκομείο, για να αποφύγει την μόλυνση ! Ίδωμεν…
Πηγή