Αλέξης Τσίπρας: Α. Παπανδρέου ή Ζαχαριάδης; Το μέλλον της Κεντρο-Αριστεράς στα χέρια του

8 Ιουλιου 2017

Του Γ. Λακόπουλου



Πρώτα τα καλά νέα για τον Αλέξη Τσίπρα. Αν η Αριστερά στην Ελλάδα κατόρθωσε το αδιανόητο, δηλαδή να πάρει την διακυβέρνηση, οφείλεται στη δημόσια παρουσία του.
Θα είχε μείνει με την ανάμνηση της κυριαρχίας στον αντικατοχικό αγώνα και το ΕΑΜ – την οποία κατέστρεψε εν συνεχεία ο Ζαχαριάδης με τον Δημοκρατικό Στρατό – και το επίτευγμα του 25% της ΕΔΑ το 1958, αν ο νεαρός με το μαλλί καρφάκι που «ανακάλυψε» ο Αλέκος Αλαβάνος, δεν αξιοποιούσε το αντιμνημονιακό πλαίσιο που δημιούργησε ο Αντ. Σαμαράς και την από-πασοκοποίηση του ΠΑΣΟΚ από τον Παπανδρέου και τον Βενιζέλο, για να εκτινάξει τον ΣΥΡΙΖΑ από περιφερειακό κόμμα του 4% στον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης , το 2012.
Ακολούθησε η συνήθης πρακτική των κομμάτων που βρίσκονται στον δρόμο προς την εξουσία με υπερβολές, ολική άρνηση του αντιπάλου, δημοκοπία και υποσχέσεις, λαϊκισμό και φανφάρες, ακόμη και ακρότητες. Έτσι δεν παίρνουν την κυβέρνηση οι πολιτικοί στην Ελλάδα; Ποιος άλλος πλην του Καραμανλή το 2009 υποσχέθηκε δάκρυα και αίμα;
Η πραγματική αξιολόγησή τους βρίσκεται σ’ αυτά που κάνουν, όχι σ’ αυτά που έλεγαν. Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τον Ανδρέα Παπανδρέου γιατί δεν έβγαλε την Ελλάδα από το ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ, που είχε ως κεντρικό σύνθημα την εποχή της ανόδου του. Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τον σημερινό πρωθυπουργό γιατί άλλαξε κατεύθυνση προς τη σωστή πλευρά.
Στα καλά νέα για τον Τσίπρα συμπεριλαμβάνεται ακόμη η απόφασή του να παρακάμψει ακόμη και το – ανεπάντεχα αντιευρωπαϊκό – αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος και να καταθέσει τη λαϊκή εντολή, όταν το πρόγραμμα με το οποίο εξελέγη τον Ιανουάριο του 2015 απεδείχθη όχι μόνο ανεφάρμοστο αλλά και επικίνδυνο.
Στα συν του  είναι η εντιμότητα να υπογράψει πρώτα το Μνημόνιο και μετά να πάει σε εκλογές, ζητώντας νέα εντολή για τη νέα πολιτική που υιοθέτησε και στη συνέχεια η επιτυχής υλοποίηση των υποχρεώσεων που ανέλαβε η χώρα με αυτό το Μνημόνιο, όπως  του πιστώνεται διεθνώς.
Στην ίδια πλευρά της ζυγαριάς μπαίνει η προσωπική του ευπρέπεια, ο λιτός βίος του, ο μεστός πολιτικός λόγος του, το υψηλό επίπεδο ρητορικής του και η αντιληπτική του ικανότητα, παρά το εμφανώς περιορισμένο βεληνεκές της ευρύτερης κουλτούρας του, από την οποία λείπουν οι προχωρημένες σπουδές και η διεθνής εμπειρία πριν αναλάβει.
Τέλος το πιο θετικό στο προφίλ του Τσίπρα είναι ότι προσάρμοσε την Αριστερά στο καλούπι της Κεντροαριστεράς, με την έννοια της Δημοκρατικής Παράταξης, ανέπτυξε σχέσεις με την ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία και κινήθηκε χωρίς προκαταλήψεις στο κοινοτικό κέντρο και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες κατά το πρότυπο του Δημ. Χριστόφια. Όλοι πλέον διακρίνουν ότι στην Ελλάδα υπάρχει όσμωση Αριστεράς – Κεντροαριστεράς και την εκφράζει ο Τσίπρας, μετακινούμενος προς τα δεξιά, για να το πούμε έτσι.

Το πιο θετικό στο προφίλ του Τσίπρα είναι ότι προσάρμοσε την Αριστερά στο καλούπι της Κεντροαριστεράς και ανέπτυξε σχέσεις με την ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία

Συνιστά στρέβλωση να εκλάβει κανείς ως Κεντροαριστερά τους τρεις τελευταίους αρχηγούς του ΠΑΣΟΚ που το ενέταξαν στους σχεδιασμούς του Σαμαρά και του Βενιζέλου. Κεντροαριστερά χωρίς τοποθέτηση στον άξονα Δεξιά – Αριστερά και αντιδεξιό πρόσημο δεν υπάρχει.

Το θανάσιμο λάθος

Και τώρα τα κακά νέα. Το πρώτο που μπορεί να πει κανείς είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν κατανόησε επαρκώς το δώρο που του έκαναν η μοίρα και η Ιστορία. Συνιστά ανατροπή παγκόσμιου ενδιαφέροντος να κυβερνήσει την Ελλάδα η Αριστερά με επικεφαλής έναν νέο άνθρωπο.
Έτσι, παρότι είχε υπόψη του την ορθή πολιτική – από τις προεκλογικές συζητήσεις του με σημαντικούς ανθρώπους εκτός ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο Γιώργος Προβόπουλος – άφησε να τον συμπαρασύρει το «σύνδρομο Πλουμπίδη» -κατά το οποίο «πάνω από όλα είναι το κόμμα» – και το «σύνδρομο Αλλιέντε», κατά το οποίο «και να ηττηθεί θα γίνει ήρωας».
Το αποτέλεσμα ήταν να αρχίσουν τα δραματικά λάθη. Η ανάθεση του υπουργείου Οικονομικών και της διαπραγμάτευσης με τους Ευρωπαίους στον εμφανώς σαλταρισμένο Βαρουφάκη, η παράδοση της Βουλής των Ελλήνων στην ανισορροπία της Ζωής Κωνσταντοπούλου, η ανοχή στην «παράλληλη κυβέρνηση» του Λαφαζάνη, με τις αντιευρωπαϊκές επιδιώξεις, ήταν πράξεις αυτοϋπονόμευσης.
Αλλά και στη δεύτερη κυβέρνηση του οι επιλογές του – αναγκαστικές εν μέρει, καθώς δεν διαθέτει ποιοτικό πολιτικό προσωπικό στη Βουλή- η παράλειψη του ακέραιου και αποτελεσματικού Γιάννη Πανούση που σηματοδοτούσε τη διεύρυνση , υπήρξαν καταστροφικές και συνεχίζονται προκαλώντας και αντίστοιχες καταστροφές στην πολιτική του σε διάφορα μέτωπα, όπως η παιδεία, τα δημόσια έργα, η ανάπτυξη και τα τηλεοπτικά.
Πάνω από όλα το θανάσιμο λάθος του Αλέξη Τσίπρα ήταν ότι θεμελίωσε την παρουσία του κόμματος του στην εξουσία στην αμαρτωλή και ανίερη σχέση του με τον Καμμένο. Ο κυνισμός και ταυτόχρονα η προβληματική πολιτική σκέψη που οδήγησε σ’ αυτή την επιλογή -την οποία ίδιος  εμφάνισε ως συνειδητή,τη στήριξε και τη στηρίζει παρότι εμφανώς βρίσκεται στο έλεος του εταίρου του, στιγματίζει την Αριστερά,  περισσότερο από το 1989 και βαρύνει, ασυγχώρητα, προσωπικά τον ίδιο. Αυτό το βάρος αρχίσει να παίρνει τώρα διαστάσεις αυτοκαταστροφής.
Ο Τσίπρας δεν ευθύνεται για τη χρεοκοπία της Ελλάδας. Αντίθετα  πέτυχε πολύ περισσότερα από κάθε άλλον προκάτοχο του σε ό,τι αφορά τη διαδρομή εξόδου από την κρίση, παρά τα λάθη του και  η κυβέρνησή του δεν βαρύνεται με κανένα οικονομικό σκάνδαλο. Βρίσκεται στο στόχαστρο όσων λεηλατούσαν για χρόνια τον δημόσιο πλούτο μόνο γιατί απειλεί την επικυριαρχία τους. Επιστρατεύουν τους πολιτικούς εκπροσώπους τους, την επικοινωνιακή υπεροπλία τους και τη δίψα ενός ακόμη κληρονόμου για εξουσία, για να τον ακυρώσουν και να διατηρήσουν τα άνομα κεκτημένα τους.

Το μεγάλο λάθος του πρωθυπουργού ήταν ότι θεμελίωσε την παρουσία του κόμματος του στην εξουσία στην αμαρτωλή και ανίερη σχέση του με τον Καμμένο. Αυτό το βάρος παίρνει τώρα διαστάσεις αυτοκαταστροφής

Οι αντίπαλοί του δεν επιδιώκουν απλώς να καταρρεύσει η κυβέρνηση του, αλλά κυρίως να καταστραφεί η έννοια της αριστερής -κεντροαριστερής διακυβέρνησης, ώστε να επανέλθει το παλιό καθεστώς των «νταβατζήδων» και των θεραπαινίδων τους, χωρίς αντίστοιχη απειλή στο μέλλον. Μερικοί δεν το κρύβουν μάλιστα.
Αυτό το τελευταίο είναι που βαρύνει περισσότερο από οτιδήποτε  στον απολογισμό της διακυβέρνησης Τσίπρα ως τώρα: ο κίνδυνος ολικής ακύρωσης της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς, ήτοι της προοδευτικής διακυβέρνησης από τη Δημοκρατική Παράταξη, ιστορικό αντίπαλου της Δεξιάς.
Για όλα τα υπόλοιπα μπορεί να βρει δικαιολογίες. Για το ενδεχόμενο να δυσφημιστεί η Κεντρο-Αριστερά και να καταδικαστεί στη μόνιμη ανυποληψία και απαξίωση, μαζί με τις ιδέες της, φέρει προσωπική ευθύνη και δεν θα του συγχωρεθεί από την Ιστορία. Ότι βρίσκεται σε καταιγισμό αντιπολιτευτικής και επικοινωνιακής εξαλλοσύνης, δεν είναι ελαφρυντικό. Ανάλογα λάθη έκανε και ο ίδιος στην αντιπολίτευση.

Να μείνει ακέραιο το όραμα ότι στο κέντρο της πολιτικής πρέπει να είναι ο άνθρωπος, ότι οι αξίες της αλληλεγγύης και της εργασίας υπερτερούν της αγοράς και του κέρδους

Ότι οι αντίπαλοι του έχουν περισσότερη μιντιακή ισχύ στην προσπάθεια να φορτίσουν αρνητικά το όνομά του, όπως έκαναν και με τον Ανδρέα Παπανδρέου δεν αλλάζει την ουσία σε ό,τι αφορά τη διαπίστωση ότι η έννοια της Αριστεράς – Κεντροαριστεράς βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού. Αυτό που κρίνεται πλέον δεν είναι αν θα διασωθεί η κυβέρνηση Τσίπρα και ο ίδιος – σε τελευταία ανάλυση είναι μόλις 43 ετών -αλλά αν θα παραμείνει ζωντανό το όραμα που συνθέτει την ακτινοβολία της Αριστεράς και Κεντροαριστεράς στην κοινωνία. Ή αλλιώς, αν θα παραδοθούν τα άγια τοις κυσί.
Κρίνεται δηλαδή αν θα καταστραφούν όσα άντεξαν ακόμη και μετά τον παραλογισμό του εμφυλίου και τη βαρβαρότητα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και εμπνέουν πάντα τους ανθρώπους να αντιστέκονται, να μάχονται και να επιδιώκουν το καλύτερο για όλους. Αυτό είναι το διακύβευμα, όχι αν θα παραμείνει υπουργός ο Σκουρλέτης.
Ο κόμπος φτάνει στο χτένι. Ο Αλέξης Τσίπρας έφτασε με δική του ευθύνη να καταστεί χλεύη των ηττημένων, που στήνουν τρελό χορό σε βάρος της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς με Γεωργιάδηδες, Τζήμερους, Μπογδάνους και άλλα άνθη, από τον κήπο της διαπλοκής και καθώς πρέπει διατεταγμένους γελωτοποιούς των «νταβατζήδων».
Πέρα από τις αντικειμενικές δυσκολίες είναι οι δικές του προσωπικές αποφάσεις που έφεραν τα πράγματα ως εδώ. Αυτός διάλεξε τους λάθος ανθρώπους, ακόμη και όταν έκανε τις σωστές πολιτικές επιλογές, αυτός δεν άσκησε αποτελεσματικό πρωθυπουργικό μάνατζμεντ, αυτός επέτρεψε κακοφωνίες ή περιέθαλψε πολιτικές συμπεριφορές σαν του Πολάκη. Αυτός φόρεσε το ακάνθινο στεφάνι του μαρτυρίου για τον Καμμένο στην Αριστερά, την Κεντροαριστερά και την προοδευτική παράταξη.
Αυτά θα ξεκαθαρίσουν, όταν έλθει η ώρα τους. Αυτή τη στιγμή μείζον αγαθό που πρέπει να διαφυλαχθεί, δεν είναι η κυβέρνηση, αλλά να διασωθεί το ιδεολογικό και πολιτικό περιεχόμενο των εννοιών της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς. Να μείνει ακέραιο το όραμα ότι στο κέντρο της πολιτικής πρέπει να είναι ο άνθρωπος, ότι οι αξίες της αλληλεγγύης και της εργασίας υπερτερούν της αγοράς και του κέρδους, ότι τα δικαιώματα είναι ο οδηγός για τις υποχρεώσεις, ότι η προσφορά είναι καθήκον. Αυτά κινδυνεύουν να εξαφανιστούν ως… επιβλαβή για την κοινωνία.

Να διασωθεί η Αριστερα-Κεντροαριστερά, όχι η κυβέρνηση

Ο τρώσας και ιάσεται. Χωρίς καθυστέρηση ο Αλέξης Τσίπρας οφείλει να προχωρήσει σε δραστικές κινήσεις  για «να σώσει οτιδήποτε αν σώζεται». Να απομακρύνει τον Καμμένο από το κυβερνητικό σχήμα, να κάνει την αυτοκριτική του και να παραδεχθεί τα λάθη του, να πει την αλήθεια και να ζητήσει από τη Βουλή να πάρει τις αποφάσεις της για το μέλλον της κυβέρνησής του, μεταφέροντας στα εκτός της Δεξιάς κόμματα το μερίδιο της ευθύνης τους.
Όποιος νομίζει ότι η λύση για τη χώρα είναι οι εκλογές να τις προκαλέσει. Και όποιος πάνω από τη κάλπη θεωρήσει ότι η λύση των προβλημάτων της χώρας είναι ένας νέος κύκλος διακυβέρνησης από την οικογένεια Μητσοτάκη ας την ψηφίσει. Έτσι κι αλλιώς ο κοινοβουλευτικός βίος κύκλους κάνει.
Το μέλλον της κυβέρνησης αποτελεί ασφαλώς ευθύνη του πρωθυπουργού. Αλλά αυτό δεν αφορά τους ανθρώπους που εμπνέονται από τις ιδέες της Κεντροαριστεράς  και της Αριστεράς που αποτελούν τον άξονα της Δημοκρατικής Παράταξης. Αυτό που πρέπει να διασφαλίσει είναι το μέλλον τους.  Ακόμη και αν πρέπει να θυσιάσει την κυβέρνησή του.
Αν χάσει η Αριστερά – Κεντροαριστερά την εξουσία σήμερα, γιατί αυτοδιορθώνεται, θα μπορεί να την επιδιώξει εκ νέου αύριο. Αλλιώς ο Τσίπρας αντί να γίνει Ανδρέας Παπανδρέου  όπως του αποδίδουν ότι επιδιώκει, θα καταλήξει Ζαχαριάδης.